1. Essence of enigmatic teaching Mуaммоли ўқитишнинг моҳияти. Steps of organizing enigmatic teaching

Муаммоли ўқитиш технологияси
Режа:

1. Essence of enigmatic teaching
Mуaммоли ўқитишнинг моҳияти.
2. Steps of organizing enigmatic teaching
Mуaммоли ўқитишни ташкил этиш босқичлари.
3. Importance of information communication technologies in developing enigmatic education
Муаммоли таълимни амалга оширишда замонавий ахборот технологияларининг аҳамияти.
Муаммо - илмий билишни ривожлантириш зарурлигини ифодалашнинг субъектив шалкилидир. У муаммоли вазиятда, яъни жамият ривожланиш жараёнида билиш ва билмаслик ўртасида объектив равишда вужудга келадиган вазият
Муаммоли ўқиш- ўқувчилар ўқув-билув жараёнида муаммоли вазиятни таҳлил этиш, синтез қилиш, умумлаштириш асосида унинг ечими бўйича таклифлар, гипотезалар келтирадилар, қарашларнинг тўғрилигини исботлашга ҳаракат қиладилар
Муаммоли вазият - бу инсоннинг интелектуал қийинчиликда пайдо бўлган вазиятдан чиқиш жараёни, бунда маълум ва номаълум фактларга суяниб, мақсад сари интилиш, вазиятдан чиқа олишга интилиш, қизиқишлар орқали ижодкорликка, маҳсулот олишга йўл очади.
Илмий билишнинг натижаларини синчликлаб таҳлил килиш, ўрганишдан иборат бўлмай, тингловчининг бу натижаларини олиши жараёнини ўрганишдан, билиш фаолиятини ва унинг ижодий қобилиятларини шакллантиришдан иборат.
Муаммоли ўқитишнинг мақсади
Муаммоли ўқитишнинг моҳияти
Ўқитувчи томонидан талабаларнинг ўқув ишларида муаммоли вазиятни вужудга келтириш ва ўқув вазифаларини, муаммолариии ва саволларини ҳал қилиш орқали янги билимларни ўзлаштириш бўйича уларнинг билиш фаолиятини бошқариш ташкил этади
Муаммоли таълим жараёнида ўқувчи таҳлиллар асосида қўллаш, синтез қилиш, умумлаштириш, фактик материалларни аниқлаштириш, ўзи мустақил янги ахборот олади. Бу билимни кенгайтириш, чуқурлаштиришни илгари олган ўзлаштирган билимлари асосида ўзлаштириш, қўллай билишдан иборат.
Муаммоли ўқитиш машғулотларини ташкил этиш ва ўтказишнинг муҳим томони шундаки, бунда ўқитувчи унинг ҳам таълимий, ҳам тарбиявий функциясини яхши англаб олган бўлиши талаб қилинади. Ўқитувчи ҳеч қачон талабаларга тайёр ҳақиқатнн (ечимнн) бериши керак эмас, балки уларга бнлимларни олишга туртки бериши, машгулотларда ва ҳаёт фаолиятларида зарур бўлган ахборот, воқеа, вақт ва ҳодисаларни онгида кайта ишлашларига ёрдам бериши лозим бўлади
Муаммоли таълим даражалари
1-босқич. Ўқитувчи муаммони тўлиқ ёритади ва уни ечимини топиб беради, қарши саволлар ёрдамида ўқувчиларни фикрлашга ихтиёрий мажбур этади.
2-босқич. Ўқитувчи муаммони қўйиб, унинг мазмунини ифодалайди. Кейин ўқувчиларни муаммо ечимини мустақил изоҳлашга йўналтиради.
3-босқич. Ўқитувчи муаммони баён этмайди, балки муаммоли вазият яратади. Ўқувчилар мустақил фикр юритиб, муаммоли вазиятдан чиқиш йўлларини излаб топадилар.
4-босқич. Бунда ўқитувчи изланиш соҳасини белгилайди холос, муаммога яқинлашиб боради, лекин унинг мазмуни ва ечимини кўрсатмайди. Ўқувчини мустақил фаолиятга йўналтиради.
Муаммоли таълим босқичлари
Муаммоли вазиятни келтириб чиқариш
Муаммонинг натижавий ечимини танлаб, ҳар томонлама баҳолаш
Муаммоли вазиятнинг самарали ечимини далиллар билан асослаш
Муаммоли вазият ечимини бир нечта усулларни аниқлаш
Муаммоли вазиятни ўқувчилар билан биргаликда таҳлил этиш
Муаммоли вазиятни асослаш, тушунтириш
Муаммоли таълимнинг умумфункциялари
Муаммоли таълим функциялари
Ижодий фикрлаш орқали билимларни ўзлаштириш шаклланади. (айрим мантиқий ва ижодий фикрлаш фаолиятларининг шаклланиши)
Ижодий фикрлаш тажрибалари шаклланади, илмий методлар асосида изланишга ўрганадилар, уларни амалда қўллайдилар
Олган билим, малакаларини ҳаётга қўллаш олишлари шаклланади. (олган билимларини янги шароитда қўллай олишлари) ўқув муаммоларига мустақил йўл очиш кўникмалари ҳосил бўлади
Муаммоли укитиш методларининг тизими икки хил булиб, улар умумий методлар тизими ва бинар методлар тизимидан ташкил топади.
Муаммоли ўқитиш методларининг тизими
Умумий методлар тизимига:
1) Кўргазмали тушунтирув;
2) Репродуктив;
3) Муаммоли талкин;
4) Қисман – изланувчан;
5) Тадқиқий усул (метод).
Жуфтли методлар тизими – ахборот-репродуктив; ахборот-эвристик ва бошка укитиш методлари. Умумий ва бинар (жуфтли) методларининг органик бирикмасидан иборат булган муаммоли укитиш методи.
Шундай килиб, умумлашган холдаги муаммоли укитишни олтита дидактик усулига ажратиш мумкин: 1) монологик, 2) талкинли, 3) диалогли, 4) эвристик, 5) изланувчан ва 6) дастурлаштирилган топшириклар методи.
Бинар методлар