1. Egri chiziqli yupqa devorli fazoviy yopmalarning afzalliklari Egri chiziqli yupka devorli fazoviy temirbeton yopmalarning turlari

1–rasm. Yupka devorli fazoviy temirbeton yopmalarning turlari:

• 1–rasm. Yupka devorli fazoviy temirbeton yopmalarning turlari:
• a – tsilindrik qobiq; b – taxlama yopma; v – gumbaz; g – musbat Gauss
• egriligidagi qobiq; d–manfiy Gauss egriligidagi qobiq; ye – to‘lqinsimon qubba; j – vantli osma yopma; 1 – qobiqning «o‘zi»; 2– diafragma;
• 3 – bort elementi; 4 – taxlamaning yassi plitasi; 5 – tayanch xalqasi; 6 – aylanish o‘qi; 7–qubba to‘lqini; 8 – tortqich; 9 –po‘lat vantlar Yopiladigan maydonlar shakliga ko‘ra: a) doira yoki egri chiziq rejali;
• b) to‘g‘ri to‘rtburchak rejali;
• v) uchburchak va ko‘pburchak rejali.
• Konstruktiv belgilariga ko‘ra:
• a) alohida turuvchi; b) uzluksiz; v) ko‘p to‘lqinli; g) temirbeton va
• metall konturli; d) silliq va qovurg‘ali va h.k.
• Tayyorlash va tiklash usuliga ko‘ra;
• a) quyma (yaxlit) b) yig‘ma qobiqlar.

Qurilish amaliyotida asosan kam nishabli yupqa qobiqli fazoviy yopmalar ishlatiladi. Kam nishabli qobiqlar uchun asos tekisligi bilan o‘rtalik sirtiga o‘tkaziladigan urinma orasidagi burchak 180 dan oshmasligi lozim. To‘g‘ri to‘rtburchak qobiqlar uchun, qobiq yoyining balandligi kichik asosining 1/5 qismidan kichik bo‘lganida, bu shart bajariladi. Kam nishabli qobiqlarda (yassi) sirt yoyining uzunligi, asosi proektsiyasi uzunligidan keskin farq qilmaydi shuning uchun hisoblarda o‘rtalik sirtni geometrik nisbatlari uning asosi proektsiyasi geometrik o‘lchamlari nisbati bilan almashtiriladi.

• Qurilish amaliyotida asosan kam nishabli yupqa qobiqli fazoviy yopmalar ishlatiladi. Kam nishabli qobiqlar uchun asos tekisligi bilan o‘rtalik sirtiga o‘tkaziladigan urinma orasidagi burchak 180 dan oshmasligi lozim. To‘g‘ri to‘rtburchak qobiqlar uchun, qobiq yoyining balandligi kichik asosining 1/5 qismidan kichik bo‘lganida, bu shart bajariladi. Kam nishabli qobiqlarda (yassi) sirt yoyining uzunligi, asosi proektsiyasi uzunligidan keskin farq qilmaydi shuning uchun hisoblarda o‘rtalik sirtni geometrik nisbatlari uning asosi proektsiyasi geometrik o‘lchamlari nisbati bilan almashtiriladi.
• Qalinligi va eng kichik radiusining nisbati bo‘lgan qobiqlar yupqa qobiqlar deb yuritiladi.
• Fazoviy yopmalarning turi, texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarga ko‘ra tanlab olinadi. Yupqa devorli fazoviy yopmalar uchun V15 dan yuqori sinfli og‘ir beton va V12,5 dan yuqori sinfli yengil betonlar ishlatiladi.
• Yupqa devorli fazoviy konstrukiyalarni loyixalash asoslari