1. Diqqat haqida tushuncha

Ixtiyoriy diqqat — ongning oldindan belgilangan maqsadga muvofiq irodaviy va asabiy faollik ko‘rsatgan holda muayyan ob’ektga yo‘nalishi va unga to‘planishdan iborat diqqat turi.

Ixtiyoriydan keyingi diqqat — diqqatning muayyan ob’ektga, avvalo, ixtiyoriy ravishda qaratilib, so‘ngra uning ahamiyati tushunilgan sari o‘z-o‘zidan qaratilib boriladigan (avtomatlashgan) diqqat turi. Ushbu tushuncha psixologiya faniga N. F. Dobrinin tomonidan kiritilgan.

Diqqat chalg‘ishi — ma’lum bir faoliyat jarayonida diqqatning bir ob’ektdan boshqa bir ob’ektga ixtiyorsiz ravishda o‘tib turishidan iborat salbiy xususiyati.

Diqqatning hajmi — diqqatning bir vaqgning o‘zida qamrab olishi mumkin bo‘lgan mustaqil ob’ektlar miqsori bilap bslgnlanadigan xususiyati. Diqqatning hajmi eksperimental sharoitda 2—6 mustaqil ob’ektga tengdir. Diqqatning ob’ektlari o‘rtasida qancha lik yaqin bog‘lanishlar mavjud bo‘lsa, uning hajmi shunchalik keng bo‘ladi va aksincha.

Diqqat ob’ekti — ongimiz atrofdagilardan ajratib olgan holda yo‘naltirilgan va faol to‘plangan narsa yoki hodisa. Diqqat ob’ekti faqat ob’ektiv narsalar emas, balki sub’ektiv hodisalar, o‘z histuyg‘ularimiz, fikrlarimiz, hayol yoki xotira tasavvurlarimiz va boshqa shu kabilar ham bo‘lishi mumkin.

Ixtiyorsiz diqqat — ongimizning oldindan belgilangan maqsadsiz ravishda muayyan ob’ektga yo‘naltirilishi va unga to‘planishidan iborat diqqat turi. Ixtiyorsiz diqqat ob’ektlari narsa va hodisalarning odatdan tashqari holati, belgisi, sifati va boshqalardir.