1. Davriy sistema

KIMYOVIYBOG’LANISH VA UNING ASOSIY TURLARI

Kimyoviy bog’ning asosiy tavsiflari

Juda oz hollarda moddalar aloxida atomlardan iborat bo’lib, ko’pincha o’zaro birikkan atomlardan tuzilgan bo’ladi. He, Ne, Ar moddalari aloxida atomlardan, H₂O, CO₂ , NaCl, temirlar o’zaro birikkan atomlardan iborat.

Kimyoviy bog’lanishlarning asosiy tavsifnomalari qatoriga kimyoviy bog’lanish energiyasi, bog’lanish uzunligi, bog’lar orasidagi burchak(valent burchak) va bog’lanish tartibi kiradi.

Bog’lanish energiyasi.Kimyoviy bog’ni uzish uchun zarur bo’lgan eng kam energiya miqdoriga bog’lanish energiyasideyiladi. U E bilan belgilanib, kJ/molvakkal/mol da o’lchanadi.

H₂ – molekulasidagi H – H bog’ energiyasi =436 kJ/mol. Agar molekulada ikki va undan ortiq kimyoviy bog’lanish mavjud bo’lsa, har bir bog’lanish energiyasi qiymati umuman molekulaning parchalanish energiyasi bog’lanishlari soniga bo’lib hisoblanadi. CH₄ molekulasining parchalanish energiyasi 1649 kJ ga teng. Bu molekulada 4 ta C – H bog’i bor. Har bir bog’ning energiyasi E_{(C – H)} = D/4 = 1649/4 = 412,25kJ bo’ladi.

Bog’lanish energiyasi qanchalik katta bo’lsa, bog’ shuncha barqaror bo’ladi. Bog’lanish energiyasining qiymati o’zaro birikuvchi atomlarning tabiatiga, bog’ turi va tartibiga bog’liq. Masalan: H₂O molekulasida E(H – O) = 460,5 kJ/mol; H₂S molekulasida E(H – S) = 229,4 kJ/mol.