1. Davriy sistema

Kovalent bog’lanish – atomlar o’rtasida umulashgan elektron juftlar hisobiga yuzaga keladigan bog’lanish. Kovalent bog’lanishda valentlik umumlashgan elektron juftlar hisobiga yuzaga keladi. Kovalent bog’lanish asosan metalmas + metalmas orasida hosil bo’ladi.

Oddiy moddalar kislorod (O₂) va azot (N₂) dagi atomlarni bog’lanishi quyidagicha:

Kovalent bog’lanishda atomlarning toq elektronli bulutlari umumlashib, juft elektronli molekular orbitallar yuzaga keladi.

Atomlar uchun umumiy bo’lgan har bir juft elektronni 1 ta chiziqcha bilan almashtirib yozish ham mumkin: O = O, N≡N.

Modda	Molekular formula	Elektron formula	Tuzilish formulasi
Vodorod	H2	H : H	H – H
Kislorod	O2	O :: O	O = O
Azot	N2	N⋮⋮N	N ≡ N

Kimyoviy bog’lanishda ishtirok etayotgan juft elektronlar shu elementning valentligini ham bildiradi:

H:H – bir valentli atomlar;

O::O – ikki valentli atomlar;

N⋮⋮N – uch valentli atomlar.

Bog’langan atomlarning elektromanfiylik farqiga ko’ra qutubli va qutubsiz kovalent bog’lanishga ajratiladi. Elektromanfiyli bir xil atomlar o’rtasida qutubsiz kovalent bog’lanish yuzaga keladi. Masalan: H₂, O₂, N₂, P₄, S₈, O₃, NCl₃, CS₂ va.h.k. Elektromanfiyligi turlicha atomlar o’rtasida qutbli kovalent bog’lanish sodir bo’ladi. Masalan: H₂O, SO₂, HCl, NF₃ va.h.k.

Ba’zi hollarda elektromanfiylik farqi 0,4 yoki undan kichik bo’lsa, bog’lanish qutubsiz kovalent deb qaraladi.

Har qanday kovalent bog’lanish boshqa bog’lanishlardan quyidagilar bilan farqlanadi.

a.Yo’nalganlik xossasi – molekulaning fozaviy strukturasini, shaklini belgilaydi

b.To’yinuvchanlik xossasi – atomda nechta toq elektron bo’lsa, u shuncha kovalent bog’ hosil qiladi.