1. Dasturiy ta’minot va uning turlari

SELECT id FROM elements
WHERE n1 = 20 OR n2 = 20 OR n3 = 20;
+----+
| id |
+----+
| 20 |
| 21 |
| 18 |
| 23 |
+----+
SELECT * FROM loadings WHERE value IS NOT NULL;
+------+-----------+------+--------+
| type | direction | node | value |
+------+-----------+------+--------+
| f | y | 27 | -50.00 |
| f | x | 27 | -10.00 |
+------+-----------+------+--------+

184. Ma'lumotlar manipulyatsiyasi tili operatorlari

Ma’lumotlar manipulyatsiya qilish
Ma'lumotlar bazasida saqlanadigan ma'lumotni boshqarish uchun SQL-guruhlar - DML (Data Manipulation Language) ishlatiladi. DML bayonotlari yordamida foydalanuvchi jadvallarga yangi ma'lumotlarni yuklashi, mavjud ma'lumotlarni o'zgartirish va o'chirib tashlashi mumkin. SQL-da uchta asosiy DML bayonotlari mavjud:
1) INSERT - joylashtirish;
2) UPDATE - yangilash;
3) DELETE - o'chirish.
INSERT operatori. Jadvalga ma’lumot qo’shish. Ma'lumotlar bazasidagi SQL jadvaliga satrlar qo'shish uchun INSERT INTO so'zi ishlatiladi. Uning asosiy sintaktik shakllari quyida tavsiflanadi.

1. 
   Barcha kataklarning qiymatlarini ro'yxatlash orqali qator qo'shish
   

INSERT INTO jadval_nomi VALUES (qiymat, ...);
Bu yerda qiymat satrdagi yacheykaning doimiy qiymati. Ro'yxatdagi yacheyka qiymatlari CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining xususiyatlari ko'rsatilgan tartibga mos kelishi kerak. NULL kalit so'zini qiymat sifatida ko'rsatish mumkin, bu esa satrda mos keladigan katak uchun hech qanday qiymat yo'qligini anglatadi.
Jadvalga yangi qator qo'shmasdan oldin, MBBT CREATE TABLE buyrug'idagi jadval ustunlarining tavsiflaridan foydalanib, berilgan qiymatlarning haqiqiyligini tekshiradi.

186.  Tranzaksiyalarni boshqarish tili operatorlari

O‘tkazmalarni boshqarish tili (Transaction Control Language, TCL)

• 
  
  COMMIT tranzaktsiyani qo'llaydi
  
• 
  
  ROLLBACK joriy operatsiya doirasida qilingan barcha o'zgarishlarni qaytaradi
  
• 
  
  SAVEPOINT tranzaktsiyani kichik qismlarga ajratadi
  

189. Jadvallarni modifikatsiyalash. 
Ma'lumotlar bazasida mavjud jadvalni o'zgartirish quyidagi sintaksisga ega bo'lgan ALTER TABLE operatori tomonidan amalga oshiriladi:
ALTER TABLE jadval_nomi spec [spec, …]
Bu yerda m_spec turli shakllarga ega. Eng ko'p ishlatiladigan holatlari quyida muhokama qilinadi.
Yangi ustun qo’shish
ADD COLUMN spec
Bu yerda spec - bu CREATE TABLE buyrug'i bilan jadval yaratish uchun foydalaniladigan ustunni qo’shish tavsifi.
Jadval uchun birlamchi kalitni o’chirish DROP PRIMARY KEY
Jimlik bo’yicha qiymatlarni o’zgartirish yoki o’chirish ALTER COLUMN jadval_nomi SET jiml. b.yoki ALTER COLUMN jadval_nomi DROP DEFAULT