1-dars. Morfologiya va uning o’rganish ob’yekti. So'Z turkumlari dars maqsadi

Savol va topshiriqlar
1. Qanday so'zlarga yordamchi so'zlar deyiladi?

2. Ko'makchilar deb nimaga aytiladi va ular gapda qanday vazifa bajaradi?

3. Ko'makchilar qanday turlarga bo'linadi?

4. Ko'makchilar bilan kelishiklar o'rtasidagi umumiylik va o'ziga xos tomonlarni tushuntiring.

17-dars. BOG'LOVCHILAR VA ULARNING

USLUBIY XUSUSlYATLARI
Dars maqsadi: bog'lovchilar yuzasidan o'rta umumiy ta’limda talabalar olgan bilimlarini kengaytirish. Talabalarning nutqida bog'lovchilardan o'rinli foydalanish ko'nikmasini shakllantirish.
R e j a :

1. Bog'lovchi haqida ma'lumot.

2. Bog'lovchilarning turlari.

3. Bog'lovchilarning uslubiy hususiyatlari.

Ikki va undan ortiq gap bo'lagi yoki gaplarni o'zaro bog'lab keluvchi yordamchi so'zlarga bog'lovchilar deyiladi.

Gap bo'lagi va gaplarni qanday bog'lashlariga ko'ra bog'lovchilar ikki turli bo'ladi:

a) teng bog'lovchilar; b) ergashtiruvchi bog'lovchilar.

O'zaro teng munosabatda bo'lgan gap bo'laklari, gaplarni bog'lash uchun ishlatiladigan bog'lovchilar teng bog'lovchilar hisoblanadi. Teng bog'lovchilarga va, hamda, ammo, lekin, biroq, yo, yoki, yoxud, yo... yo, goh... goh singari bog'lovchilar kiradi.

O'zaro tobe munosabatda bo'lgan gap bo'lagi va gaplarni bog'lash uchun ishlatiladigan bog'lovchilarga ergashtiruvchi bog'lovchilar deyiladi. Bunday bog'lovchilarga chunki, sababli, tufayli, shuning uchun, shu bois (sabab, sababli), ya'ni, -ki singari so'zlar kiradi.

Teng bog'lovchilar ham ergashtiruvchi bog'lovchilar ham o'z ichida bir necha ma'no guruhlariga bo'linadi. Buni quyidagi jadvalda ko'ring: