1-dars Kimyoning asosiy tushunchalari

Tuz hosil qilmaydigan(indeferrent oksidlar)
6) Befarq oksidlar – Kislota va asos xossasiga ega bo`lmagan oksidlar.
Asoslar
Asoslar
1) metal atomi va gidrokso guruhdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi. (NH 4 OH –
yagona metal tutmagan asos)
2) Umumiy formulasi Me(OH) n
3) OH guruh umumiy I valentli bo`ladi.
Asoslarning nomlanishi.
MeOH
1) Me – o`zgarmas valentli bo`lsa:
Metall nomi + gidroksid M: Al(OH) 3 – alyuminiy gidroksid; KOH – Kaliy gidroksid.
2) Me- o`zgaruvchan valentli bo`lsa:
Metall nomi + (valentlik) + gidroksid
M: Fe(OH) 2 – Temir(II) – gidroksid; Fe(OH) 3 – temir(III) – gidroksid
3) Grekcha nomlash. 1-mono 2-di, 3-tri, 4- tetra, 5-penta, 6-geksa.
M: Al(OH) 3 – Alyuminiy trigidroksid; KOH – Kaliy monogidroksid.
4) Tarixiy yoki turmushda: Fe(OH) 3 – zang. Ca(OH) 2 – so`ndirilgan ohak
Tuzilish formulasi
Tuzilish formulasini yozish uchun quyidagi qoidalar asosida yoziladi:
1)OH lar to`g`ridan to`g`ri metallga biriktirib yoziladi.
Asoslarning turlari
1)Suvda yaxshi eriydigan gidroksidlar(Kuchli asoslar)
Suvda eriydigan asoslar kuchli teriga tegsa terini kuydirish (o’yish) xususiyatiga ega shuning
uchun o’yuvchi ishqorlar deyiladi.
Bularga I va II guruh s(qizil)-element gidroksidlari misol bo`ladi(Faqat Be(OH) 2 va Mg(OH) 2
dan boshqa):KOH, LiOH, NaOH, RbOH, CsOH, FrOH,Sr(OH) 2 Ca(OH) 2 , Ba(OH) 2 , TlOH.
2)Suvda erimaydigan gidroksidlar
Bularga amfoter va suvda yaxshi eriydigan gidroksidlardan boshqa hamma gidroksidlar misol
bo`ladi.Mg(OH) 2
3)Amfoter gidroksidlar. Ham kislota, ham suvda eriydigan gidroksidlar bilan reaksiyaga
kirishadigan gidroksidlar.
Barcha amfoter oksidlarining gidroksidlari: BeO→Be(OH) 2 ; Al 2 O 3 →Al(OH) 3
Asoslarning xossalari.
Asoslarning barchasi qattiq.
M; KOH,NaOH,Ca(OH) 2 – oq rangli
Ni(OH) 2 – yashil rangli
Fe(OH) 3 – qo’ng’ir rangli
Cu(OH) 2 – havorang rangli
CuOH – sariq rangli.