1. Bozor iqtisodiyoti tizimini mohiyatini yoritib bering? Javob

83.Biznesni sug’urtalashning xorij tajribalari haqida yozing
Javob
Sugurtalashni huquqiy jihatdan tartibga solish har bir mamlakatda davlat tomonidan belgilab qoyiluvchi qonun va qoidalarga asosan amalga oshiriladi. Masalan, Fransiyada uch qismdan iborat bolgan Sugurta kodeksi mavjud. Uning birinchi qismida qonun normalari, ikkinchi qismida hukumat qarorlari mavjud bolsa, uchinchi qismi boshqa mamuriy idoralarning korsatmalaridan iborat.
Buyuk Britaniyada sud jarayonlari sugurta huquqining manbai hisoblanadi. AQSHda ham shunday holatni kuzatish mumkin. SHveysariyada esa sugurta huquqining asosiy manbai 1908 yilda qabul qilingan va keyinchalik malum bir ozgartirishlar kiritilgan «Sugurta shartnomasi togrisida»gi qonun hisoblanadi. Rossiyada sugurta munosabatlari avvalo Fuqarolik kodeksi hamda 1997 yil 31 dekabrda qabul qilingan «Rossiya Federatsiyasida sugurta ishini tashkil etish togrisida»gi qonun bilan tartibga solinadi.


84.Mamlakatimizda sug’urtalash bo’yicha qonun qachon qabul qilingan va uning mohiyati nima?
Javob
Sugurtalash Ozbekistonda ham rivojlanmoqda. Mustaqillik qolga kiritilgandan song, 1993 yilning mayida «Sugurtalash togrsida»gi qonun, 2002 yilning aprelida esa oz tarkibi va bajaruvchi vazifalari boyicha jahon standarti talablariga yaqinlashgan «Sugurta faoliyati togrisida»gi yangi qonun qabul qilindi. Respublikamiz sugurta tizimini bugungi kunda «Ozbekinvest» Milliy sugurta kompaniyasi, «Kafolat» davlat-aksiyadorlik sugurta kompaniyasi, «Madad» sugurta kompaniyasi va boshqalar namoyon qiladi.


85.Sug‘urta tizimi butun dunyoda asosan uch yo‘nalishni nazarda tutadi va ular qaysilar?
Javob
Biznes va tadbirkorlik odatda sugurta obekti bolmaydi. Sugurta tizimi butun dunyoda asosan uch yonalishni nazarda tutadi: shaxsiy sugurta, mulk sugurtasi va javobgarlikni sugurtalash. Biznes sohasida moddiy qadriyatlar, mulk va yuk, depozitlar, tijorat tavakkalchiliklari va boshqalar sugurta obekti vazifasini bajaradi.
Tavakkalchiliklar, ularni baholash va bashorat qilish bilan bogliq masalalar biznes-rejani tayyorlashda ham, kelgusida uni amalga oshirishda ham muhim ahamiyat kasb etadi. Gap shundaki, investorlar, bankirlar va boshqa kreditorlar odatda korxona yoki tadbirkor oldida ishlab chiqarishni tashkil etishda qanday muammolar vujudga kelishi va ular bunday vaziyatlardan qay tariqa chiqib ketishini bilishni istaydilar. Buni baholash odatda muayyan faoliyat turiga yoki bugungi til bilan aytganda moljallanayotgan biznes-loyihaning miqyosiga bogliq boladi.