1 бош илмий-методик марказ 2

18 
Илмий ва инновацион фаолиятни ривожлантириш 
- талабалар ва ўқитувчиларнинг ҳаракатчанлигини ошириш; 
- кредит пунктлари (ECTS) кредит тизимини яратиш ва бошқалар. 
Таълим дастурлари даражасини назорат қилиш ва керакли даражада ушлаб 
туриш учун ўқув дастурларининг аккредитацияси яратилди, бу дастурнинг 
мазмуни ва ҳажмининг берилган малака билан мувофиқлигини баҳолаш 
натижалари бўйича амалга оширилади. Академик ҳаракатчанликни 
ривожлантириш учун турли хил университетларда ўқиш натижаларини аниқлаш 
ва таққослаш, шунингдек, касбий тайёргарликнинг сифати ва даражасини 
аниқлашга имкон берадиган Трансфер Кредит Бирликларининг Европа тизими 
(ECTS) яратилди. Икки босқичли таълим тизимини яратилиши Гумболдт 
университети моделида сезиларли ўзгаришларга олиб келди. Бу шуни 
кўрсатдики, бакалавр доирасида ўқитувчи тадқиқот қобилиятини йўқотади, 
турли одамлар яна ўқитиш ва тадқиқотлар билан шуғулланадилар. Илм-фан 
университетларни тарк этади - тадқиқотлар фондлар доирасида олиб борилади, 
олимлар конференциялар ва симпозиумларда нутқ сўзлайдилар, тадқиқот 
натижалари оммага очиқдир. Университет моделини ривожлантиришнинг яна 
бир омили янги тадқиқот турларининг пайдо бўлиши ва ривожланиши бўлди. 
Дастлаб, тадқиқотлар битта илмий интизом доирасида олиб борилган, аммо вақт 
ўтиши билан улар икки ёки ундан ортиқ фанлар, кўп йўналишли тадқиқотлар 
бирлашувида ўзгартирилди ва амалга оширила бошланди, технология ҳамда 
лойиҳалаштириш, транс интизомий тадқиқотлар билан бирлаштирилди. 
Фанлараро тадқиқотда турли соҳалар ва турли факультетлар мутахассислари 
лойиҳанинг бирон - бир соҳасига мурожаат қилмасдан биргаликда ишлайди. 
Классик немис университети модели янги турдаги тадқиқотларни ўтказиш учун 
мос эмас эди, бу эса ташкилий тузилмани модернизация қилиш заруриятини 
келтириб чиқарди.Тадқиқотга янги турлар ва ёндашувларнинг ривожланиши 
илмий гуруҳнинг сезиларли даражада ўсиши ва кўплаб қимматбаҳо замонавий 
ускуналардан фойдаланиш зарурати билан боғлиқ ҳолда уларнинг нархини 
оширди. Тадқиқот харажатларининг ошиши келажакда университетларни 
нафақат давлатдан, балки компаниялардан ҳам маблағ излашга мажбур қилди, бу 
эса келажакда биргаликда ҳамкорлик учун кенг уфқ очади. 20-асрнинг 
бошларида университетлар амалий ва инновацион тадқиқотларни ўтказишга 
қизиқиш билдирмадилар, уларнинг асосий ва ягона мақсади фақат фундаментал 
фан эди. Аммо, саноат аллақачон ривожланиб борди ва янги ихтиролар, 
кашфиётларга талаб пайдо бўла бошлади, уни университетлар қониқтирмоқчи 
эмас эди. Шу муносабат билан саноат корхоналари ва турли бўлимлар томонидан 
яратилган ихтисослаштирилган амалий тадқиқотлар институтлари фаол равишда 
очила бошланди. Илғор тадқиқотлари ва кашфиётлари билан янги институтлар 
илм-фан ва жамиятнинг замонавий эҳтиёжларига мослашишни истамаган 

---