Априори маълумотларнинг асосий ахборот манбалари қуйидагилардан иборат: 1. Биринчидан, бу сўнгги йилларда касалликлар характери ва терапевтик таъсир механизмлари тўғрисида илмий билимлар билан тўлдириладиган кўп асрлик тажриба.
2. Иккинчидан, кўплаб дисиплинер клиникаларда, шу каби касалликларга эга бўлган илгари даволанган беморлар ҳақидаги маълумотларни ўз ичига олган йирик архив материаллари ҳар доим мавжуд. Аксарият ҳолларда бундай архив материаллари объектив ахборот манбаси сифатида фойдаланиш мумкин. Афсуски, ушбу маълумот манбаларидан олинган маълумотлар ҳар доим статистик ишлов берилмаслиги мумкин.
3. Ахборотнинг учинчи манбаи - беморни даволашдан олдин ва даволаниш вақтида объектив текширув маълумоти. Жорий маълумотлар дастлабки ноаниқликларни камайтиришга ёрдам беради ва физиологик параметрларни вақтнинг аниқ нуқталари бўйича маълумотларни ўз ичига олади, шунингдек, кейинги терапевтик таъсирга жавобан ушбу параметрларнинг ўзгариш динамикасини акс эттиради.
Оптималлаштириш ва моделлаштириш усуллари. Сурункали касалликларни даволашда асосий вазифа - унинг ривожланишининг олдини олиш, барқарор компенсатсия ҳолатига эришиш, ишлашни таъминлаш. Бундай ҳолда тананинг ички муҳитини (гомеостази) тартибга солиш керак. Терапевтик эффект оптималлаш мезонини бажаришга ёрдам бериши керак - патологиядан таъсирланган физиологик параметрларни исталган стабилизатсия даражасига этказиш.
Патология, қоида тариқасида, организмнинг маълум бир кичик тизимининг фаолиятини тавсифловчи энг ўзаро боғлиқ параметрларнинг бир гуруҳига таъсир қилади. Шу билан бирга, муҳим параметрларни ажратиб кўрсатиш мумкин, ўзгариши унинг даволаш жараёнида патология ҳақида имтиёзли маълумот беради ва қиймати маълум чегаралар доирасида сақланиши керак.
Касалликни даволашнинг кўплаб вариантларидан шифокор муайян шартларни инобатга олган ҳолда, мақсадга эришиш учун бир йўлни танлайди. Даволаш жараёнини оптималлаштириш вазифаси мавжуд. Оптималлаштиришнинг асосий мақсади энг яхши даволаш вариантини танлашдир.
Беморларнинг индивидуаллиги билан бир хил сурункали касалликнинг даволаш жараёнининг ҳетерожен табиати даволаш алгоритмини топишга алоҳида ёндашувни талаб қилади.
Ушбу оптималлаш масаласини беморнинг индивидуал хусусиятларини инобатга олинмасдан ҳал қилиш мумкин эмас, чунки бундай ҳолатда даволаниш «ўртача намунага» мувофиқ амалга оширилади ва индивидуал бемор учун мақбул бўлмайди.
Беморга тўғридан тўғри оптимал даволаш алгоритмини излаш одатда мумкин эмас. Бу ҳолда компютерда симулятсия моделлаштириш усули қўлланилиши керак. Усулнинг моҳияти экспериментал моделда турли хил даволаниш режимларини "ўйнаш" дан иборат. Симулятсия вақтида ҳар бир тестланган усул баҳоланади ва энг яхши танлов танланади. Симулятсия моделида даволаш алгоритмини ишлаб чиқиш ҳар бир бемор учун алоҳида амалга оширилади:
Даволашнинг бошланишига қадар барча даволаниш режими бутун муддат давомида "ўйнайди" ва олдинги хулосалар чиқарилади. Моделлаш фақатгина иштирок этувчи шифокорнинг мўлжалланган таъсирлари асосида амалга оширилади.
2. "Ижро этиш" режалаштирилаётган оптимал алгоритмга мувофиқ даволанишнинг барча муддати давомида ўтказилади, унда иштирок этувчи шифокор иштирок этиши назарда тутилади; Биринчи ва иккинчи симулятсия натижаларини таққослаш.
3. Имитация янги ҳолатга мувофиқ, даволовчи шифокор терапевтик таъсирларни (операцион тактикаларни) ўзгартирган ҳар қандай вақтда амалга оширилади.
Ахборотни тўлиқ бўлмаган ахборот ва бир қатор ноаниқлик шароитларида даволаш учун даволаш усулларини танлашни интеллектуал қўллаб-қувватлаш учун тиббиёт ходимлари ўз қарорларининг самарадорлигини ошириш учун қуйидаги техник ва ёндашувлардан фойдаланишлари тавсия этилади:
- ташриф буюрган шифокордан олдиндан маълумотни расмийлаштириш усуллари;
- тезлаштирилган вақт ўлчови ва реал вақт режимида даволашнинг ҳар бир босқичи учун мулоқот режимида компютер ёрдамида даволашнинг бутун даври учун симулятсия тажрибасини ташкил қилиш ва амалга ошириш учун математик моделлаштиришни қўллаш;
- дастлабки қарор қабул қилиш босқичида даволашни танлаш ва симулятсия тажрибасини ўтказиш ва режалаштириш учун оптималлаштириш масаласини оптималлаштириш масалаларини математик дастурлаш усуллари ёрдамида эришиш натижасида олинган терапевтик таъсирларнинг оптимал қийматларидан фойдаланиш;
- диагностика ва касалликларни даволашни танлашнинг мантиқий моделларидан фойдаланиш;
- Интегратсиялашган диагностик кўриш;
- ўйин назарияси асосида қарор қабул қилиш.
Қарор қабул қилиш жараёнида иштирок этаётган шифокорнинг ўрни алоҳида таъкидланиши керак. Фойдаланилаётган математик модел турига қарамасдан, дастурий таъминот вазифалари ва дастурий таъминот сифати, қарор қабул қилишда иштирок этувчи шифокор асосий ролга эга. Шифокор ҳали ҳам якуний қарорни қабул қиладиган шахс.
