1-боб. СоғЛИҚни сақлаш тизимидаги ахборот технологиялари бериш

8.2. Функционал диагностика учун тиббий асбоблар.

Тез ва аниқ ташхис - бу замонавий тиббий ва иқтисодий категория учун фавқулодда заруратдир, чунки самарали инвазив бўлмаган диагностик усуллардан, жумладан, касалхонага ётқизилган даврни қўллаш, беморни ётоқхонада қолишини камайтиради ва уни илгари фаол иш ҳаётига қайтаради.
Функционал диагностика беморларни турли хил тизимларнинг функционал ҳолатини объектив баҳолаш, баданнинг органлари ва тўқималарини стресс ва стресс остида баҳолаш ҳамда инструментал ва лаборатория усулларини қўллаш асосида диагностика бўлими бўлиб, беморларнинг даволаш ва таъсирининг таъсири остида юзага келадиган функционал ўзгаришлар динамикасини кузатиш учун
Ҳозирги вақтда у биоэлектрик, био-магнит, иссиқлик, оптик, тежамкор, ёруғлик, биокимёвий, радиацион сигналларни олишни (аниқлаш, ўлчаш, ҳисоблаш, меморисация қилиш) ва қайта ишлаш воситаларидан фойдаланадиган энг кенг воситалар ва қурилмалар гуруҳидир.
Функционал диагностика усулларини таснифлаш соҳасига қараб қуйидагича ифодалаш мумкин.
Юрак-қон томир тизими функцияларини диагностика қилиш учун методлар ва воситалар.
1) Электрокардиография - юрак сиклида юрак мушагига тарқалган миёкартнинг электориал фаолиятини қайд этиш усули. Миёкарднинг электрокимёвий фаолиятининг график кўриниши электрокардиограм (ЭКГ) деб аталади. Бу юрак фаолиятининг частотаси ва ритмини белгилайди. Аритмиялар, ангина, коронар юрак касалликлари, миёкард инфаркти ва юрак-қон томир тизимининг бошқа касалликлари мумкин бўлган ташхис.
ЭКГ учун электрокардиографлар қўлланилади (3.2-расм). Қўллар, чап оёқ ва кўкрак устига жойлаштирилган электродлардан олинадиган натижаларга кўра, улар бир, икки, уч, тўрт ва олти каналга бўлинади. Кўп каналли қурилмалар юрак биопотенциясини тезда қайд қилади, чунки бир нечта йўл бир вақтнинг ўзида қайд этилади.

3.2.2-расм. Электрокардиёграфлар: а) портатив, б) стационар


Электрокардиёграфлар портатив ва стационар.
Ёзиш элементининг турига ва ахборот ташувчиси турига қараб, электрокардиографлар фарқланади: қалам (графикада ёки иссиқликка сезгир қоғозга сиёҳ ёзиш билан) ва инкжет (оддий ёки фотосурат қоғозга ёзиш билан). Ҳозирги вақтда анъанавий ва узоқ муддатли кардиёграмларни, шу жумладан, автоматик ишлов берадиган ва синдромли хулосалар чиқаришга мўлжалланган махсус ЭКГ комплекслари ишлаб чиқарилмоқда.
2) Электрокардиографиянинг ўзгариши юракнинг электр фаоллигини қайд этиш усули сифатида, хусусан, юрак сиклида юракнинг электр майдонининг ўлчами ва йўналиши сифатида вектор-кардиография. Клиникада бу усул миёкарднинг фокал лезёнларини, юракнинг қоринча гипертрофиясини, айниқса, эрта босқичларда аниқлаш учун ишлатилади.
Вектор кардиёграммалар ишлаб чиқариш вектор электрокардиографлари ва вектор электрокардиёграмлар ёрдамида амалга оширилади.
3) Фонокардиёграфи – бу юрак фаолияти натижасида пайдо бўлган товушларни (товушларни, шовқинларни) қайд қилиш усули ҳисобланади. Бу юрак бузилишларини, шу жумладан қопқоқ камчиликларини аниқлаш учун ишлатилади. Фонокардиёграмлар фонкардиографлардан фойдаланилади.
4) Тонометрия - қон босимини ўлчаш ва қайд қилиш усули. Ўлчов асбоблар - сфигмоманометрлар ёки тонометрлар ёрдамида амалга оширилади (3.3-расм).