1-bob. Sifatli dasturiy tizimlarning asoslari

1-BOB. SIFATLI DASTURIY TIZIMLARNING ASOSLARI
1.1. Sifat o'lchov ob'ekti sifatida
Sifat tushunchasi-sifatni boshqarish maqsadi, sikl bosqichlari va baholanayotgan ob'ekt modeliga qarab ko'p talqin qilinishi tufayli murakkab toifalarga kiradi.
Umumiy holda, dasturiy ta'minot sifatini boshqarish sub'ekti uchun keyingi boblarda ishlab chiqish ob'ektlari va jarayonlari uchun belgilanadigan asosiy xususiyatlar to'plami orqali sifatni ifodalash tavsiya etiladi:
1. O‘lchanish xususiyati. Sifatni boshqarish muammolaridan biri ularni baholash jarayonlarini avtomatlashtirish uchun samarali sifat ko'rsatkichlarini aniqlashdir. Sifat har doim miqdor bilan bog'liq bo'lishi kerak, chunki miqdor sifatning rivojlanish darajasini aks ettiradi. Ob'ektning qandaydir xususiyatini tavsiflovchi miqdor, agar taqqoslash uchun asos yoki biron bir standart mavjud bo'lsa, bu xususiyatning sifatini aniqlaydi. Taqqoslash uchun asos gradatsiyalarga ega bo'lishi mumkin, keyin sifatni o'lchash natijasi ham miqdoriy, ham sifat jihatidan ifodalanishi mumkin.
Ob'ektlar va jarayonlar sifatini kvalimetriya (sifat fani) nuqtai nazaridan o'lchashning ikkita asosiy yondashuvini ajratib ko'rsatamiz:

1. 
   Muayyan sifat ko'rsatkichlari asosida sifatni kompleks baholash uchun modelni yaratish muammosini hal qilishga asoslangan yondashuv.
   
2. 
   Bu nafaqat integral sifatni baholash modellarini, balki ko'rsatkichlar modellarini, reyting shkalalarini, baholashni optimallashtirish va sifat darajasini tasniflash (talqin qilish) ni ham hisobga oladigan yondashuv.
   

2. Ierarxiya xossasi. Murakkab tushuncha sifatida sifatni darajalarga ajratish, shuning uchun uni ierarxik tizim shaklida taqdim etish tavsiya etiladi. Bunday tizimda yagona sifatni tavsiflovchi daraja va yaxlit sifatni tavsiflovchi daraja mavjud. Dasturiy ta'minot sifatini boshqarish sohasida ierarxiya dasturiy ta'minot sifati xususiyatlarining ko'p darajali tuzilishini va ularni baholovchi ko'rsatkichlar to'plamini belgilaydi.