1-bob: metallarni kesib ishlash

Tayanch iboralari:

Nisbiy turgunlik, iktsiodiy turgunlik, iktissodiy kesish tezligi, daraja ko’rsaatkichlari, umumiy tuzatish koeffitsienti , kesish tezligi, effektiv quvvat.

10-BOB : ASBOBSOZLIK MATERIALLARI.

1. 
   Asbobsozlik materiallariga bo’lgan talablar va ularning ishlatilish soxalari.
   
2. 
   Asbobsozlik pulatlari (uglerodli, legerlangan, tezkesar).
   
3. 
   Metallokeramik qattiq kotishmalar (bir, ikki, uch karbidli, volframsiz.
   
4. 
   Minerallokeramik materiallar.
   
5. 
   Olmoslar va uta qattiq materiallar.
   
6. 
   Abraziv materiallar.
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Damskiy A.M. taxririyati ostida.-Texnologiya konstruktsionnыx materialov.- Moskva, 1990.
   
2. 
   Baranchikov V.I. taxririyati ostida.-Progressivnыe rejushie instrumentы i rejimы rezaniya metallov.-Moskva, 1990.-37-38 betlar.
   

Asbobsozlik materiallari.

Keskichlar tayerlanadigan materiallarga aloxida talablar kuyiladi.

Keskichning kesuvchi qismi zagotovka yuzasiga kesib qira olishi uchun kesuvchi qismining k a t t i k l i g i ishlanaetgan metallning qattiqligidan yukori bo’lishi kerak.

Metall, kotishma kesuvchi qismning kesib olinadigan qatlamga qirib borishiga karshilik ko’rsatib, keskichning oldingi yuzasiga bosim beradi, bu bosim kuchi keskichni egishga, sindirishga intiladi, shuning uchun keskichning materiali etarli darajada m u s t a x k a m bo’lishi kerak.

Keskichning ishlash vaktida zarbiy nagruzkalar ta`sirida bo’ladigan kesuvchi qirrasi uvalanmasligi kerak, shuning uchun kesuvchi qism materiali etarli darajada k o v u sh o k bo’lishi lozim.

Keskichning kesishida ishlanaetgan metallga tegadigan oldingi va ketingi yuzalari ediriladi va yukori temperaturagacha kiziydi. Binobarin , asbobsozlik materiallari uzok vakt davomida yukori temperaturada eyilishga chidamli bo’lishi, ya`ni otash bardosh bo’lishi kerak.

Texnologik talablariga: materialning kesib ishlov beriluvchanligi, uning silliklanuvchanligi, plastik deformatsiyalanuvchanligi, termik ishlov berishda, kavsharlashda, payvandlashda xossalari uzgarmasligi qiradi.

Tejamlilik talablariga: material tannarxining arzon bo’lishi, asbobni yasash va charxlashda kamxarajatli bo’lishi qiradi.

Legerlangan asbobsozlik pulatlari uglerodli asbobsozlik pulatlaridan tarkibida legerlovchi elementlar – xrom, volfram, vannadiy, marganets, molibden va boshkalar borligi bilan fark kiladi. Bu pulatlardan yasalgan kesuvchi asboblar toblantirilib, keyin past xaroratda bushatilgandan sung ularning qattiqligi rokvell buyicha HRC 61-64 ni tashkil kiladi va kesish jarayonida xarorat 300-350° S gacha etganda xam uzining kesish xossalarini saklab koladi, ya`ni qattiqligini yukotmaydi . Bu xol kesish tezligini uglerodli asbobsozlik pulatdan yasalgan kesuvchi asbobga karaganda 1,2 – 1,3 baravar oshirishga imkon beradi, chunki xrom pulatning eyilishiga karshiligini, Volfram esa utga chidamlilik xossasini oshiradi. Kesuvchi asboblarini tayerlash uchun X, 9XS, V1, XV5, XVG va XG markali legerlangan pulatlar kup ishlatiladi. X markali xromli va 9XS markali xrom kremniyli pulatdan yasalgan kesuvchi asboblarining eyilishishiga chidamliligi ancha yukori bo’lib , toblanganda kam deformatsiyalanadi. Bu pulatlardan parma, razvertka, metchik, plashka, frezalar tayerlanadi. V1 markali volframli pulatning kesish xossalari yukori bo’lganligi uchun, u razvertka metchik va parmalar tayerlashda ishlatiladi.