1. bob bolalarni maktabga psixologik tayyorlash haqida tushuncha

1.2. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni maktabga tayyorlash muammolari, psixologik korreksiyasi.
Bogcha yoshidagi bolalarning keng tarkalgan muammolari kuyidagilardir.
1. Bola psixik tarakkiyoti darajasining yosh normasiga mosligi, ya’ni rivojlanishdagi kiyinchiliklar: xotira, dikkatning yomonligi va boshkalar.
2. Maktabda ukishda tayyorgarlik. Bu yerda muammo ota - onaning bolani 6 yeshdan ukitishga karor kilinganligi va bu bilan boglik bola maktabda yaxshi ukib, keta oladimi yoki yukmi.
3. Shaxsiy rivojlanishning salbiy kurinishlari va odamlarga kirishib, ketishlik muammolari.
4. Bolaning uz xarakatlarini rejalashtira boshkara va baxolay olmasligi. Ota -onaning bola bilan nizolashishi.
5. Bolaning bolalar muassasasiga kunikishi.
Yukoridagi keng tarkalgan muammolarni tuzatish masalalariga tuxtalsak agar, unda bogcha yoshidagi shaxsni mukammal urganishimiz kerak. Chunki bogcha yoshidagi bolalarning akliy tarakkiyotini korreksiya kilish sezgi va idrok kobiliyatlarini rivojlantirish vazifalarini uz ichiga oladi. Bolalarning sezish kobiliyatlarini tuzatishda idrok operatsiyalarini rivojlantirish va sezgantn namunalarini uzlashtirish sifatida amalga oshiriladi. Barcha bolalar uchun rasm chizish, plastilindan xar xil narsalar yasash, aplikatsiya va kurilish faoliyatlari keng kullaniladi. Bogcha yoshidagi bolalarning tafakkurini tuzatishda bilish motivlarini rivojlantirish, obrazli tafakkurini rivojlantirishda esa syujetli va rolli uyinlar, koidali uyinlar muxim rol uynaydi.
Bolaning maktabda yetuklik darajasini aniklash, ya’ni ta’lim olishda tayyormi yoki yukmi bilish lozim. U uchun aloxida metodikalar mavjud. Bolalar bilan dastlabki tanishish uchun Kern Yirasek testi , " Uycha ", "Grafik diktant", "Torens" metodikalari va boshka testlar kulaydir. Masalan, Kern Yirasek testiga tuxtalib utamiz. Bu test 3 ta topshirikdan iborat.
1. Erkak kishilarning rasmini chizish
2.Gapni kuchirish
3. Nuktalarni kuchirish.
Xar bir topshirik 5 baxoli sistema bilan baxolanadi. atopshirik natijalari kushilib umumiy baxo3-15 ballgacha tuplagan bolalarning tarakkiyoti yukori xisoblanadi.0-13 ballgacha urtacha 9-6 ballgacha normadan past deb xisoblanadi. 5 balldan olgan bolalarni chukur urganish, tekshirish zarur. Ular orasida nosoglom bolalar bulishi mumkin. Shu bilan bir vaktda shuni nazarda tutish kerakki ushbu guruxdagi bolalarni keyinchalik chukur tekshirmasdan turib, ularni past kuyi rivojlangan. Maktabga tayyormas guruxga kushish kerak emas. Yirasikning fikri buyicha, test buyicha yaxshi
natija olish bu maktabdan yaxshi uzlashtirishning nisbattan ishonchli asosidir, lekin yomon natija maktabga tayyor emaslik, yomon uzlashtirish xakida xulosa chikarish ishonchli asos bulib, xizmat kilishi mumkin emas va xokazolar ( sungra testdan foydalanish buyicha kullanma beriladi. Bolaga test varakalari beriladi). Agar bola chapakay bulsa yozib kuyiladi.
Bolaning maktabga moslashishi, kichik maktab yoshining psixologik muammolari va ular bilan olib boriladigan korreksion ishlari xakida. Birinchi marta maktabda kadam kuyadigan birinchi sinf ukuvchilarinng maktabga borganda maktab talablariga sharoitlariga moslashish uchun ma’lum vakt kerak buladi. Amalda moslashish vakti xamma bolalarda xam bir xilda samarali utmasligi mumkin. Bolaning maktabda moslashishdagi kiyinchiliklar fakat ota - onalar arzlardigina emas, balki ukituvchilarning ukuvchilarga berayetgan xarakteristikalarida xam kayd etilmokda. Masalan, ota onalar bolaning maktabga borishi , uy vazifasini bjarishni xoxlamayetganini, uning tutkish bermasligi, juda asabiy bulib kolganini aytishsa, ukituvchilar bu bolalarning darsda dikkatsizligida tartibsizligida, tingdoshlari bilan tez-tez aytishib kolishlariga e’tibor berishmokda. Bunday bolalarda asabiy ruxiy buzilish, psixik rivojlanishda orkada kolish vujudga keladi. Bolalar maktabda ukishga kanchalik tayyor bulmasalar, maktabda moslashish davri shunchalik kiyin va uzok utadi. Psixologlar bolaning maktabda ukishga tayyor deganlarida uning jismoniy, psixologik va shaxsiy tayyorgarligini nazarda tutadilar. Ukishning dastlabki oylarida maktab psixologiyasining birinchi sinf ukuvchilari bilan, olib boradigan asosiy ishlari kuyidagilardan iborat.
a) maktabga moslashishga kiynalayetgan bolalarni aniklash;
b) bu bolalarda psixologik yerdam kursatish.
Bu vazifani bajarish uchun bolani maktabga moslashishdagi kiyinchilik kursakichlarini aniklash lozim. Kursatkichlar kuyidagicha bulishi mumkin;
1) Ukuv materialini uzlashtirishda;
2) Ukituvchi talablarini bajarishda kiynalish, ukuv vazifalarini bajarishda ixtiyeriylik xususiyatlari xarakat aktivligining uzgarishi , bolaning emmotsional xususiyatlari , ukishga , maktab xayetiga kizikishlari, ukituvchi va tengdoshlari bilan mulokotga irishishlaridagi kiyinchiliklaridir.