|
3-BOB. IQTISODIYOTNI MODERNIZATSIYALASH SHAROITIDA BOSHQARUVNING TASHKILIY-IQTISODIY MEXANIZMINI TAKOMILLASHTIRISH
3.1.Inson omilini faollashtirish va boshqarishni takomillashtirish yo’llari
Mamlakatimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligi birinchi navbatda ijtimoiy sohadagi islohotlarimiz samarasi bilan chambarchas bog’liq. “Iqtisodiyotni rivojlantirish va kambag’allikni qisqartirishga oid davlat siyosatini tubdan yangilash chora-tadbirlari to’g’risida” gi PF-5975-son Farmonining 5 bandiga ko’ra, mamlakat sanoatini rivojlantirishning fundamental drayverlari hisoblangan sohalarda mehnat unumdorligini oshirish, sohaning raqobatbardoshligini kuchaytirish bo’yicha aniq mexanizm va dastaklarga asoslangan yagona industrial siyosat va strategiya ishlab chiqilmagan, shuningdek, mazkur jarayonda texnik reglamentlarni zamon talablaridan kelib chiqib yangilash va samarali foydalanish masalalariga yetarlicha e’tibor qaratilmaganligi iqtisodiyotni erkinlashtirish va bozor mexanizmlarini keng joriy qilish tamoyillariga asoslangan islohotlarning yangi bosqichida davlatning iqtisodiyotdagi rolini kamaytirish va xususiy sektorning ishtirokini kengaytirish bo’yicha navbatdagi ishlarning natijadorligini oshirish bugungi kunda iqtisodiyotni boshqarishning aniq, shaffof va natijaga yo’naltirilgan mexanizmini ishlab chiqishni taqozo etmoqda.
Shu bilan birga, hududlarda aholining turmush darajasi va sifatini yaxshilash, xususan kambag’allikni qisqartirish vazifalari ko’p jihatdan iqtisodiyotning barcha tarmoq va sohalarining raqobatbardoshligini oshirish hamda tadbirkorlikni rivojlantirish uchun fundamental sharoitlarni yaratib berish hisobiga yangi va barqaror ish o’rinlarini tashkil etish bilan bevosita bog’liqdir. Bu o’z navbatida, iqtisodiyotni tarkibiy jihatdan isloh qilish va rivojlanishiga aloqador vazirlik va idoralar faoliyati uyg’unligini ta’minlashni, mavjud muammo va to’siqlarni tezkorlik bilan aniqlash va bartaraf etishga asoslangan zamonaviy va inklyuziv institutsional tizimni joriy etishni talab etadi.
Vaholanki, bugungi kunda inson va uning qobiliyatlari, bilim, malakasi har qanday jamiyat faravonligi va davlatning iqtisodiy rivojlanishining asosiy omiliga aylangan. Inson kapitali Bekker bo’yicha har bir insonda mavjud bo’lgan bilim, malaka va motivatsiyalar zahirasi ekanligini barcha iqtisodchilarga ma’lumdir. U ta’lim, ishlab chiqarishda tayyorgarlik, sog’liqni saqlash, migratsiya, narx va daromad haqida ma’lumotlarni to’plashga harajatlar shaklidagi insonga investitsiyalar (uzoq muddatli kapital qo’yilmalar) yo’li bilan shakllanadi.
Xodimning har qanday sharoitda ham ijtimoiy psixologik sog’lom bo’lishi uchun uning o’z ruhiyatini asrashda amalga oshiradigan ishlar mavjud bo’lib, shaxsdan ma’lum ma’noda psixologik savodxon bo’lish talab etiladi. Jahon miqyosidagi ijtimoiy hodisalar - pandemiya davrida har bir xodim mehnat faoliyatida stress va frustratsiya kabi salbiy psixologik holatlarga duch kelishi tabiiy holat bo’lib, aksariyat kishilar bunday holatlardan chiqib keta olish yuzasidan psixologik bilim, ko’nikma va malakalarga ega bo’lmaganligi tufayli o’z ruhiyatini salbiy ta’sirlardan asray olmaydi.
Natijada psixofiziologik buzilishlar, ijtimoiy rivojlanishlar va iqtisodiy inqirozlar yuzaga kela boshlaydi. Mazkur holatlarda insonning psixologik bilimlarga ega bo’lishi yechim yo’lini topishda ko’maklashadi. Aynan shunday ko’nikma va malakalar tarkibiga kishining ijobiy motivatsiyasi, optimistik kayfiyati yoki optimistik xarakter xislatlariga ega bo’lishi, hech bo’lmagan da shu kabi ko’nikmalarni o’zida shakllantirishi lozim.
ish faoliyatini, ijtimoiy-psixologik salomatligini pandemiya kabi favqulotdagi vaziyatlarda mehnat xuquqlari asosida himoya qilish uchun quyidagilarga e’tibor qaratish muhim:
1. Bugungi kunda incon kapitali jamiyatning acociy qadpiyati va iktisodiy muhim omili ekanligini unutmaslik.
2. Tashkilot miqyosida malakali psixolog bilan hamkorlikda favqulotdagi vaziyatlarda xavotirlanish hissini yo’qotishga va motivatsion, ruhlantiruvchi, o’z-o’ziga bo’lgan ishonchni oshirishga qaratilgan seminar-treninglarni doimiy amalga oshirish.
3. Tashkilot doirasida soha mutaxassislar tomonidan 5 daqiqadan iborat psixofiziologik jarayonlarni jadallashtirishga qaratilgan ommaviy badantarbiya mashg’ulotlarini o’tkazish.
4. Har qanday tashkilot yoki korxonada favqulotdagi vaziyatlar uchun stress holatlarini oldini olishga yo’naltirilgan maxsus xonalarni tashkil qilish.
5. Korxona va tashkilotlarda faoliyat olib borayotgan rahbar va ruhiy sog’lomlikka ta’sir ko’rsatuvchi antropometrik, salomatlikni mustahkamlash ko’rsatkichlari reytingi natijalarini yoritib borish maqsadga muvofiq.
inson omili faolligini baholash ob’yektivligini ta’minlash maqsadida yakuniy baho uch vektor asosida qurildi (3.1-rasmga qarang).
Do'stlaringiz bilan baham: |
