1-БЎлим. Бошқарув ҳисобининг назарий асослари. 1-маъруза. Бошқарув ҳисобининг умумий тавсифи

2-савол. Бошқарув ҳисобининг ташкил этилишининг асосий тамойиллари.
Бошқарув ҳисоби корхоналарда ташкил этиш зарурияти Қонун ва қонун ости ҳужжатлари талабларидан келиб чиқмайди. Ҳар қандай корхонада ушбу ҳисобни алоҳида бўлим сифатида ташкил этмаган ҳолларда ҳам бошқарув ҳисоби элементлари амал қилади. Чунки, корхонани бошқариш ва назорат қилиш тезкор, оператив ҳамда ишончли ахборотларга таянади. Бундан ахборотларга корхона фаолиятини қисқа муддатга режалаштириш, режаларнинг бажарилишини кунлик назорати натижалари, таъминотчилардан олинадиган хом-ашё ва материаллар тўғрисида кунлик ахборот, машина-соатлар ва меҳнат соатлари тўғрисидаги ахборотлар, кунлик ишлаб чиқарилган тайёр маҳсулотлар, брак маҳсулотлар тўғрисида маълумот, маҳсулот бирлигининг таннархи, цех фаолиятининг самарадорлигига доир маълумотлар, асбоб-ускуналарнинг ҳолати ва бошқа бошқарув ҳисобининг объектларига доир ахборотларни киритиш мумкин. Демак, ҳар бир корхонада бошқарув ҳисоби мавжуд бўлади. Фақат уни тизимли ташкил этиш, бошқарув ҳисобини ташкил этишнинг тамойилларини белгилаш, жавобгарлик марказларини белгилаш, таннарх ҳисобининг тизимларини (жараёнли костинг, буюртмали костинг, стандарт костинг) аниқлаш керак бўлади. Оддий ҳолатда бошқарув ҳисобининг объектларига қуйидагиларни киритишимиз мумкин:


3-савол. Бошқарув ҳисобининг молиявий ҳисоб билан алоқалари ва фарқли жиҳатлари.
Бошқарув ва молиявий бухгалтерия ҳисобининг бир-бири билан алоқалари амалий жиҳатдан қуйидагиларда ёрқин намоён бўлади.
Биринчидан, бошқарув ва молиявий бухгалтерия ҳисоблари бошқарув тизимида ягона “контроллёр” департаменти таркибига кириб, топ (юқори пағонадаги) менежмент ҳисобланган молиявий менежер орқали бошқарилади.
Иккинчидан, бошқарув ва молиявий бухгалтерия ҳисоби бир хил объектларни, яъни пулда ўлчаниладиган хўжалик операцияларини қайд қилади, тўплайди, таснифлайди ва ахборотларни тақдим этади.
Учинчидан, бошқарув ва молиявий бухгалтерия ҳисоби таннарх бухгалтерия ҳисоби ахборот базасига таянади.