1-БЎлим. Бахтли ҳаёт асослари бахтнинг баҳоси қанча?

100 ЙИЛДАН ОРТИҚ УМР КЎРИШ УЧУН 
1. Узоқ яшаш учун, биринчи навбатда, соғлом, тартибли ҳаѐт кечириш; 
2. Кам ейиш, кам ухлаш, кам гапириш; 
3. Туз, шакар, ҳайвон ѐғини кам истеъмол қилиш; 
4. Биринчи навбатда, кўпроқ мева-сабзавот истеъмол қилиш; 
5. Спиртли ичимликлар, наркотик моддалар, сигарет, носвойдан узоқ бўлиш; 
6. Кўпроқ зайтун ѐғи, парранда, балиқ гўшти истеъмол қилиш; 
7. Ҳар куни жисмоний машғулотлар билан шуғулланиш. Кунига камида 1 соат яѐв юриш; 
8. Бахтли оила соҳиби бўлиш; 
9. Асаббузарликдан, ҳаяжонланишдан сақланиш; 
10. Иш фаолияти инсонни толиқтириб қўймаслигига ҳаракат қилиш; 
11. Аллоҳга астойдил ишониш, хотиржам, яхши кайфиятда бўлиш; 
12. Ҳар доим мижоз мўътадиллигини сақлаш, танани чиқиндилардан тозалаш; 
13. Қад-қоматни тўғри сақлаш; 
14. Жисмоний, руҳий ҳаракатларни, уйқу билан уйғоқликни мўътадиллаштириш; 
15. Оғирлигини бир меъѐрда, бўйининг узунлигига мос ҳолда ушлаб туриш; 
16. Кундалик овқатлар таркибидаги ҳайвон ѐғи миқдорини камайтириш; 
17. Иккита ранги оқ – шакар билан тузни иложи борича кам тановул қилиш (шакар ўрнига тоза 
асални хоҳлаганингизча еяверинг); 
18. Таркибида сода бор озуқаларни тановул қилманг. Чунки сода қон таначалари 
парчаланишига, қон босими ортишига сабаб бўлади; 
67
Манба: Набижон Ҳошимов, Иброҳим Қўзиев, “Қаримаслик сирлари”, 11-12-бетлар. 

---

96 
19. Баданни меъѐрида қуѐшда чиниқтириш, сувда чўмилиш, очиқ ҳавода нафас олиш; 
20. Мунтазам шифокор кўригидан ўтиш; 
21. Ҳар хил дориларни иложи борича истеъмол қилмаслик. Чунки одам танаси дориларга 
ўрганиб қолиши мумкин. Ҳар қандай дорининг асорати қолади; 
22. Очиқ ҳавода сайр қилиш, ижобий фикр, тана эгилувчанлигини сақловчи машқлар бажариш, 
тартиб билан овқатланиш керак
68
. 
* * * * * 
Узоқ умр кўриш масаласи қадимдан инсониятни ўйлантириб келган, олимлар унинг йўлларини 
излаган. Соғлом, бақувват бўлиш билан бирга узоқ умр кўриш мақсадида халқ табобатидан кенг 
фойдаланилган. Жумладан, Абу Али ибн Сино узоқ умр кўриш хусусида фикр юритиб, феъл-атвор 
юмшоқ бўлиши, ўз вақтида овқатланиш, озода юриш, танани ортиқча нарсалардан тозалаб туриш, 
қадди-қоматни тўғри тутиш, бурун орқали нафас олиш, кийимнинг танага мослиги, жисмоний, руҳий 
ҳаракатларнинг бир-бирига уйғунлиги, тўйиб ухлашга алоҳида эътибор беришни уқтирган. 
Ким ҳам узоқ яшашни истамайди. Умрбод навқирон бўлиб юриш омиллари борми? Бор 
албатта. Булар: гўзал табиат, шифобахш гиѐҳ, кенг, озода уй, меҳрибон аѐл, содиқ дўст, жисмоний 
меҳнат, меҳр-оқибатли қариндош, аҳил жамоа, адолатли жамият ва ҳоказо. 
Серҳаракат киши ҳамиша соғлом бўлади. Нимжон, дангаса, заҳматни хуш кўрмайдиган, 
жаҳлдор, ҳасадгўй, бадфеъл одамлар узоқ умр кўриш бахтидан маҳрумдирлар. 
Бемор Аллоҳга сажда қилиш билан ҳам даволаниши мумкин. Бу оддий ҳақиқатни миллиардлаб 
инсонлар ўз тажрибаларида синаб кўришган, унга ишонч ҳосил қилишган. 
Гарвард университети профессори Геберг Бенсон буни илмий жиҳатдан асослаган. Унга кўра, 
мунтазам намоз ўқиш, руку-сажда қилиш нафас олиш тебранишини камайтиради, бош миянинг 
тўлқинли тебранишларини меъѐрига келтиради. Бу, тананинг ўзини ўзи даволаш жараѐнига ѐрдам 
беради. 
Бенсоннинг кузатишларига қараганда, диндорлар бошқаларга қараганда узоқ умр кўрар, 
шифокорга 36 % кам мурожаат қилар экан
69
.