1. Biologik membranalar: tuzilishi, kimyoviy tarkibi va asosiy vazifalari

Peroksisoma(mikrotanacha)lar sferik shakldagi, bir membranali organella. Ular kislorodni utilizatsiya qiladi. Hujayra metobolizmida qatnashmaydi. Peroksisomalardagi katalaza H2O2 ni parchalaydi. Katalaza aktivligi Buyrak va jigarda ba’zi toksik moddalarni, dori vositalarini zararsizlantiradi. Peroksisomalar lipid almashinuvida, o’t kislota, xolesterol hosil bo’lishida ishtirok etadigan fermentlarni saqlaydi.
Lizosomalar hujayra ichi hazmini va organellalarning yangilanib turishini ta’minlovchi organella. Lizosoma membranali pufakchalar bo’lib, 40 dan ortiq gidrolitik fermentlarni saqlaydi. Lizosomalar fagotsitoz xususiyatiga ega bo’lgan hujayrada ko’plab uchraydi. Lizosomal fermentlari donador endoplazmatik to’rda sintezlanib, keyin Goldji kompleksiga o’tkaziladi. U yerda modifikatsiya bo’ladi va qadoqlanib lizosomalarga aylanadi. Hazm qilish protsessida hali qatnashmagan lizosomalarni - birlamchi lizosomalar deyiladi. Lizosomalar hujayraga tushgan mahsulotni hazm qilish xususiyatiga ega. Materialni fagasomaga qamrab olinib, birlamchi membranalar u bilan qo’shiladi va vakuolga gidrolitik fermentlarini ajratadi. Natijada ikkilamchi lizosoma yoki geterolizosoma hosil bo’ladi. Hazm bo’lmagan makromolekulalar vakuolning ichida saqlanib, qoldiq tanacha nomini oladi. Lizosomaning yana bir vazifasi tsitoplazmadagi organellalarning yangilanishi bilan bog’liq. Lizosomalar organizmdagi yallig’lanish va modda almashinuvini jarayonlarida ham ishtirok etadi.