1. Biologik membranalar: tuzilishi, kimyoviy tarkibi va asosiy vazifalari

4. Xujayra umumiy tuzilishi. Sitoplazma.Umumiy morfofunksional tavsifi. Organellalar klassifikatsiyasi.
Hujayra ikkita asosiy komponentdan iborat: tsitoplazma, yadro. Tsitoplazma tashqaridan plazmatik membrana (plazmolemma) bilan ajralib turadi. Tsitoplazmaning asosiy suyuq tarkibi matriks yoki tsitozol bo’lib, uning tarkibida metobolik strukturalar bo’lmish organellalar suzib yuradi ular membranali (mitoxondriya) va membranasiz (ribosoma va proteosoma) bo’ladi. Organellalar bilan birga tsitoplazmada oqsil tuzilma sitoskelet ham bor, u eukariot hujayralarning shakli va xarakatini ta’minlaydi. Tsitoplazmaning ikkinchi darajali tuzilmalari uglevod, lipid yoki pigment tutuvchi kiritmalar.
Hujayra organellalari – ma‘lum tuzilishga ega va maxsus vazifalarni bajaruvchi hujayraning doimiy tarkibiy qismi. Ularga:mitoxondriya, endoplazmatik to`r, ribosoma va polisoma, Golji kompleksi, lizosoma, mikronaycha, sentrosoma, peroksisoma va fibrillyar tuzilmalar kiradi. Hujayra organellalarini tuzilishiga qarab membranali va membranasizga bo`linadi. Membranali organellalarga mitoxondriya, endoplazmatik to’r, Golji kompleksi, lizosoma va peroksisomalar kirib, ularning tuzilishida elementar biologik membrana ishtirok etadi. Membranalar asosan lipid, oqsil, suvdan tashkil topgan. Membranasiz organellalarga: ribosoma va polisoma, mikronaycha, sentrosoma va kiprikcha, xivchin va fibrillyar tuzilmalar kiradi.
5. Xujayra sintetik apparatining struktur tashkiloti: endoplazmatik to’r, ribosomalar, Golji kompleksi.
Ribosomalar mayda, 20-30 nm.li elektron tanachalar. Ular 4 tipdagi rRNK dan va 80 ta turli oqsillardan tashkil topgan. Alohida ribosomalar i RNK ipchalari holida ushlanib turiladi. Ularni poliribosomalar (polisomalar) deyiladi. iRNK orqali o’tadigan axborot kod bo’lib xizmat qiladi. Ribosomalarning translyatsiya (o’tkazish) yoki kodni ochishda ahamiyati katta.