26-Bilet:
Ayb yilda emas, mehnatda.
Aravani ot tortar,
Ko'lankasin — it.
Ari zahrin chekmagan
Bol qadrini bilmas.
Ariq qazimasang, otizga suv chiqmas.
Arg'umog'im jirtak otdi,
Loyni ko'rib tappa yotdi.
Axtargan topar.
Ahmoqning kulgusi ko'p,
Dangasaning — uyqusi.
Ahdi borning baxti bor.
Ahd qilgan baxt topar.
Baxt yalqovga begona.
Baxtingga ishonma, barmog'ingga ishon.
Bekor o'tirguncha, bekor ishla.
Bekordan xudo bezor.
Bekorchidan — bemaza gap.
Bekorchidan el bezor,
So'zidan ko'ngil ozar.
Bekorchilik — bemazachilik.
Bekorchining beti yo'q,
Qozon osar eti yo'q.
29-Bilet:
1. «Kichkina shahzoda» deb nom qo’ygan bu bolaning aytishicha, uning sayyorasida baobab deb nomlanadigan xavfli bir daraxt urug’i nihoyatda ko’p ekan. Shahzoda har tongni endigina urug’dan chiqqan baobab ko’chatlarini yulib, o’z sayyorasini tozalash bilan boshlarkan. U to Yerga kelgunga qadar bir necha sayyoralarni o’rganibdi. Ularning birida yakka-yolg’iz qirol, boshqasida shuhrat-parast bir kimsa, keyingi sayyoralarda esa piyonista, korchalon, xonadan chiqmay yostiqday-yostiqday kitoblar yozadigan chol va tinimsiz fonus chiroq yoqish bilan band chirog’bonni uchratibdi. Shuningdek, kichkina shahzoda Yer da ham talay mavjudot bilan muloqotda bo’ladi. Hon, tulki, gul, bekat nazoratchisi, savdogar shular jumlasidandir...
Xo’sh, «Kichkina shahzoda»da yozuvchining «dardli diliga yupanch beradigan» qanday mo’jiza bor ediki, u bu qadar intiq kutmoqda?
Keling, sizni ham ortiq diqqat qilmay, «sir»ni ocha qolaylik. Gap shundaki, bu asarning uchuvchidan boshqa deyarli barcha qahramonlari (ular esa goh inson, goh hayvon, goh o’simlik shaklida ishtirok etadilar) ramziy xarakterga ega. Adabiy asarlarda hayotning o’zgarmas qonunlariga xos bo’lgan azaliy sifatlarni o’zida umumlashtiradigan ramziy obrazlar yaratish an’anasi mavjuddir.
30-Bilet:
1. O'zbekiston" qasidasida milliy o'zlikni anglash, O'zbekiston istiqloli, xalq va Vatan taqdiri, "million egatlarga sochilgan o'zbek"ning dardu hasratlari, muammolari ilk bora o'tkir qilib qo'yiladi. Bu she'rlar uchun umumiy bir ohang, umumiy g'oya - bu hurlik, milliy uyg'onish g'oyasidir.
Umuman, xalq, uning dardu tashvishi, O'zbekiston mavzusi shoir ijodida ayricha bir muhabbat bilan qalamga olinadi. Ona-yurt - jonajon O'zbekiston - Abdulla Oripov eng baland maqomlarda qalamga olgan mavzudir. Shoir bevosita O'zbekistonga she'r bag'ishlaydimi, paxtani madh etadimi, hamma vaqt ko'z o'ngida jafokash xalqimiz, uning muammolari, tashvishlari turadi. Millatning uyg'onishida, milliy g'urur tuyg'ularining chuqur tomir yoyishida, Vatanni tanishning teranlashishida shoir so'zining salmog'i beqiyos bo'ldi. Uning lirik qahramoni O'zbekistonni otashin bir sevgi bilan sevadi. Shunisi xarakterliki, O'zbekistonga bo'lgan muhabbat balandparvoz misralar, yalong'och madhiyalar bilan emas, balki lirik qahramon qalbining tub-tubidan otilib chiqqan kechinmalar, bezovta o'ylar tarzida inkishof topadi:
Xalqim, tarix hukmi seni agarda
Mangu muzliklarga eltgan bo'lsaydi,
Qorliklarni makon etgan bo'lsayding,
Mehrim bermasmidim o'sha muzlarga?
"Men nechun sevaman O'zbekistonni" she'rini o'qib chiqasiz, ammo qo'yilgan savollarga javob aniqmasdek tuyuladi. To'g'ri:
Yurtim, seni faqat boyliklaring-chun
Sevgan farzand bo'lsa kechirma aslo! -
Do'stlaringiz bilan baham: |