1. Axborotlarni olish Axborotlarga ishlov berish

Mavzu: Axborot tizimlarida ma’lumotlarni
tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni izlash.
Axborotlar bilan ishlash jarayonlari
1. Axborotlarni olish

2. Axborotlarga ishlov berish

3. Axborotlarni jo‘natish

4. Axborotlarni saqlash

5. Axborotlarni taqdim etish va undan foydalanish
Reja:
Axborotlarni olish
Har qanday predmet sohasida obyektlar uchun bajariladigan jarayonlar va funksiyalar, obyektlarning xossalari ma’lumotlar manbai bo’lib xizmat qiladi. Har qanday predmet sohasini uch xil: real, formal va axborot ko’rinishida taqdim etish mumkin.
Shunga ko’ra axborotni olish jarayonini uch qavatli filtrdan o’tkazish deb qarash mumkin. Bunda to’g’ri taqdim etish (sintaktik qiymatlilik), ma’noviy qiymatliligi (semantik), iste’molchi qiymatliligi (paragmatik)ni baholash amalga oshiriladi.
Ko’pgina predmet sohalari uchun axborot manbalarining turli-tumanligi xarakterlidir. Hozirgi kunda bu muammoni yechishning yo’llaridan biri keng tarqalgan obyektga yo’naltirilgan yondashuv hisoblanadi. Obyektga yo’naltirilgan yondashuv asosida ajratish quyidagi asosiy tushunchalardan iborat: obyekt, sinf va namuna.
Obyekt – bu real hayotning bir xil tavsif va qonunlarga ega bo’lgan predmetlari to’plami. Obyekt bunday to’plamning noaniq elementini ifodalaydi. Obyektning asosiy tavsifi uning atributlari (xossalari) tarkibi hisoblanadi. Atributlar – ularning vositachiligi yordamida boshqa obyektlar xossalarini bayon etish qoidalarini berish mumkin bo’lgan maxsus obyektlardir.
Obyekt namunasi – bu to’plamning aniq bir elementi. Masalan, avtomobilning davlat raqami obyekt bo’lishi mumkin. Bu obyektning namunasi aniq nomer – 01 K 874 BA.
Sinf – bu real hayotning tarkibi va umumiyligi bilan bog’langan elementlar to’plamidir. Sinf elementi – berilgan to’plamning aniq elementidir. Masalan, avtomobillarni ro’yxatga olish nomerlari sinfi.
Axborotning ortiqchaligini kamaytirish uchun «boyitish» jarayonidan foydalaniladi.
Masalan, korxona xodimlari ro’yxatini kompyuterda saqlashda ayrim hollarda familiyalarining boshlang’ich uchta xarfini kiritish kifoya.
Axborotlarni boyitish usullari ichida tarkibiy, statistik, semantik va paragmatik boyitishlarni ajratish mumkin. Tarkibiy boyitishda talab qilingan aniqlik, axborot manbalarining xizmat ko’rsatish tezligi va tahlil qilinayotgan jarayon chastota spektriga bog’liq bo’lgan axborotni ifodalovchi parametrlarini o’zgartirish nazarda tutiladi.