1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

48 Shoh-i Zinda ansambli arxitekturasi haqida umumiy ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldi

ШОҲИ ЗИНДА — Самарқанддаги меъморий ёдгорлик (11—20-асрлар); Афросиёб тепалиги жанубида жойлашган қабристондаги мақбаралардан ҳамда масжид, минора ва мадрасадан иборат ансамбль. Уларнинг энг қадимийси Қусам ибн Аббос мақбараси бўлиб, халқ орасида Шоҳи зинда (тирик шоҳ) номи билан машҳур.

Ансамбль бир-бири билан йўлак орқали боғланган 3 гуруҳ бинолардан иборат. Қуйи гуруҳдаги иншоотлар Улуғбек ўғли номидан қурдирган Абдулазиз чортоғи (1434—35), унга шимолдан Давлат қушбеги мадрасаси (1812—13) туташ, унинг қаршисидаги айвонли масжид нақшлар билан нафис безатилган. 40 босқичли тик зинапоя ўрталиғининг чап томонида зиёратхона ва гўрхонадан иборат қўшгумбазли мақбара (15-аср) жойлашган.

Ўрта гуруҳдаги бинолар: Амирзода мақбараси, Туғлу Текин мақбараси, Ширинбека оғо мақбараси, унинг қаршисида Темурнинг бошқа синглиси Туркан оғо мақбараси, 8 қиррали мақбара, Али Насафий мақбараси кабилар.

Юқори гуруҳдаги бинолар: Зиёратхона, уч қисмдан иборат масжид, Хожа Аҳмад мақбараси, 1360—61 йилларда қурилган мақбара, Туман оғо мажмуаси (1405—06), 2 та номсиз мақбара (14-аср охири)нинг киравериш деворигина сақланган. Шунингдек, Тамғоч Буғрохон мадрасаси (11-аср), Амир Бурундуқ мақбараси (14-аср охири) кабилардир.

Ансамбль таркибидаги 20 дан ортиқ иншоотлар давлат муҳофазасига олинган. 19—20- асрларда ансамблнинг яна бир неча бинолари барпо этилган. 18-асрда вайрон бўлган зина ўрнида 40 поғонали ғиштин янги зина қурилган.