1-amaliy mashg’ulot. Umumiy emmiterli kuchaytirgichlarni taxlil qilish. Siljish zanjirlarini hisoblash. Ishdan maqsad

Kuchaytirgichning umumiy emitterli ulanish sxemasi

Quyidagi sxema orqali UE–ulanish sxemasi hosil qilinadi (2.2.- rasm).


2.2-rasm. Kuchaytirgichning umumiy emitterli ulanish sxemasi
Sxemaning asosiy elementlari bo‘lib manba Ye_k, boshqariluvchi element – tranzistor T hisoblanadi, qolgan elementlar yordamchi vazifani bajaradi. Masalan, sig‘im S_a1, S_a2–ajratuvchi sig‘im, S_a1– tokning o‘zgarmas tashkil etuvchisini o‘tkazmaydi, S_a2– yukka o‘zgarmas tashkil etuvchi kuchlanishni o‘tkazmaydi, o‘zgaruvchan tashkil etuvchini o‘tkazadi.
R₁ va R₂ zanjirda tinchish holatni hosil qilib beruvchi qarshiliklar. S_E teskari bog‘lanishning elementi bo‘lib, harorat oshganda zanjirni tinch holatiga salbiy ta’sirini kamaytiradi. Sig‘im S_E–esa R_E qarshilikni o‘zgaruvchan tok orqali shuntlaydi, shu bilan bir qatorda o‘zgaruvchan tashkil etuvchining manfiy teskari bog‘lanishni cheklaydi.
Bu sxemani kuchaytirgichning umumiy emitterli ulanish sxemasi deyishdan maqsad emitter elektrodi kirish va chiqish zanjiri uchun umumiydir. Sxemaning ishlash prinsipi quyidagicha: Kaskadning chiqishida va kirish zanjirida o‘zgarmas potensial hosil qilinadi. Chiqishdagi hosil qilingan potensialning kattaligi kirishdagi potensialdan katta bo‘ladi. Kirishga kuchaytirmoqchi bo‘lgan U_kir signalni bersak bazaning o‘zgaruvchan tashkil etuvchi tokini o‘zgartiradi, bu esa kollektorning o‘zgaruvchan tashkil etuvchi tokiga ta’sirini o‘tkazadi o‘z navbatida R_k qarshilikdagi kuchlanishni pasayishini o‘zgarishiga ta’sir etadi. Bu o‘zgarish esa kollektor chiqishdagi sig‘im S_a2 orqali yukka beriladi.
Shunday qilib, chiqishda kirish signalining chastotasiga teng bo‘lgan, ammo amplitudasi undan katta bo‘lgan kuchaytirilgan signal 180⁰ fazalar farqi bilan olinadi.
Kaskadning parametrlariga tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti – K_I, kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti – K_u, quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti K_r va kirish qarshiligi R_kir, chiqish qarshiligi R_chiq kiradi. Bu parametrlarni aniqlashda o‘zgaruvchan tok orqali topiladi. Buni aniqlash uchun tranzistorni va butun sxemani ekvivalent sxemaga almashtiriladi.
Quyidagi 2.3-rasmda KUE ulanish sxemasini ekvivalent sxemasi berilgan.

2.3-rasm. Kuchaytirgich umumiy emitter ulanishining ekvivalent sxemasi

Kaskadning kirish qarshiligi R_kir

R_kir=R₁//R₂//r_kir (2.1)


r_kir – tranzistorning kirish qarshiligi


r_kir=r_b+(1+) r_E (2.2)

shart R₁//R₂(25) r_kir ,berilganda

kirish qarshiligi r_kir 13 kOmdan oshmaydi.

Chiqish qarshiligi R_chiq


R_chiq=R_k//r_k(e) (2.3)


r_ke1>>R_k chiqish qarshiligi R_k orqali aniqlanadi.
Tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti K_I


K_I(R_k//R_yuk)/R_yuk (2.4)

Kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti K_u

K_u=i_yuk∙R_yuk/i_kir(R_i+R_kir)=K_IR_yuk/(R_i+R_kir) (2.5)

Quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti K_r

K_r=R_chiq/R_kir=K_u∙K_I (2.6)

UE ulanishdagi kaskadda K_r=(0,25)∙10³ gacha yetadi.