1-Amaliy mashg`ulot. Paxta tayyorlov maskanlarida texnik nazorat Ishdan maqsad

Yigirish korxonasida xom ashyo va 
mahsulotningtozaligini nazorat qilish 
 
Yigirish korxonasida odatda ip, qayta tarash va tarash 
mashinalaridan olingan pilta (yoki taram-
proches) 
tozaligi, 
shuningdek dastlabki xom ashyo tozaligi nazorat etiladi. 

---

Mahsulotlar tozaligi undagi turli nuqsonlar-ning mavjudligiga 
qarab baholanadi. 
Ipdagi nuqsonlar tarkibini aniqlash. 
Iplar alohida 
to‘dalarning tozaligini standartlar talablariga muvofiq turli usullar 
bilan tekshiri-ladi. Bundan tashqari, paxta tolali ipning sinfini 
paxta saralanmasi almashtirilganda, TNB boshlig‘i topshirig‘i 
bo‘yicha va iste’molchi tomonidan ipning sinfining past 
baholangan 
hollarda 
tekshiriladi. 
Trikotaj 
korxonasida 
qo‘llaniladigan jun ipi uchun uni etkazib beruvchi va istemolchi 
tomonidan tozaligi turlicha baholansa, bunday hollarda 20 kg ip 
yassi fangali trikotaj mashinasida nazorat uchun qayta ishlanadi. 
Qayta ishlash vaqtida ipning uzilishini keltirib chiqaruvchi 
nuqsonlar soni aniqlanadi va u 10000 m ip uchun hisoblanadi. 
To‘quvchilik korxonasi uchun mo‘ljallangan apparat ipini 
tashqi nuqsonlari bo‘yicha navini aniqlash uchun uning 
pakovkasini 
barcha navlardagi va navsiz iplar etalonlari bilan 
vizual ravishda solishtiri-ladi. 
Qayta tarash piltasidagi nuqsonlar miqlorini nazorat etish. 
Bir oyda ikki marta qayta tarash tarandisini aniqlash bilan birga 
paxta tolasining qayta tarash piltasidagi nuqsonlar soni 
aniqlanadi. Bu qo‘lda ajratish va aniqlangan qiymatni 1 g ga 
hisoblash orqali bajariladi. 
Paxta 
tolasini 
yigirish 
korxonasida 
qayta 
tarash 
samaradorligini quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: 

---

bu erda: 
nx 
B 
nx 
nT 
100 
nx 
- 1 g xolstchadagi
nuqsonlar 
soni; 
(15) 
nT 
- 1 g qayta tarash 
piltasidagi nuqsonlar soni. 
Pilta namunasi cho‘zish asbobidan keyin olinadi, ikkinchi 
namuna esa barcha xolstchalardan olinadi. Har bir namunadan har 
birining massasi 0,25 g bo‘lgan ikkitadan namunacha tanlab 
olinadi va uni qo‘lda toza tola va nuqsonlarga ajratib olinadi. 
Qayta tarash mashinalarini ta’mirlashdan so‘ng qabul 
qilinganda har bir mashina (chiqish) bo‘yicha xolstchalardan va 
undan olingan qayta tarash piltasidagi nuqsonlar miqdori, 
shuningdek qayta tarash samaradorligi V aniqlanadi. Xuddi 
shunday tekshiruv mashinada umuman V<30% bo‘lsa, qayta 
tarash tarandisining miqdori me’yorda bo‘lsa ham aniqlanadi. 
Qayta taralgan jun piltasidagi tugunchalar 
(mushkalar) 
sonini 
aniqlash uchun har birining massasi 1 g bo‘lgan ikkita namuna 
va massasi 5 g bo‘lgan bitta namuna olinadi. 
Namunalarni tiniq randagi duxoba doskaga qo‘yib, ularni 
qo‘l yoki qisqich yordamida ajratiladi va etalonlardan 
foydalangan holda yirik, o‘rta va mayda tugunchalar sanab 
chiqiladi. So‘ngra 1 g ga to‘g‘ri keluvchi shartli tugunchalarning 
soni uchta mayda tugunchalar bitta o‘rtacha, bitta yirik 
tugunchani esa uchta o‘rta tugunchalarga tenglashtirgan ravishda 
aniqlanadi. “Juda yirik” tugunchalar mavjudligida pilta nuqsonga 
chiqariladi va tegishli mashina tuzatish va sozlashga kirishiladi.