1-amaliy mashg`ulot. Mavzu: Titrimetrik analiz metodlarining sinflanishi. Standart eritmalar. Kislota va asoslarni aniqlash. Titrimetrik analiz usullari

2.2. Eritmalarning konsentratsiyasini aniqlash metodlari
Titrimetrik analizda eritmalarning konsentratsiyasini aniqlashda 2 metod qo‘llaniladi.
1. Pipetkalash metodi. Bunda konsentratsiyasi aniqlanishi kerak bo‘lgan eritma ma’lum hajmgacha suyultirilib, undan alikvot qism olib standart eritma bilan titrlanadi. Masalan, 0,1N NaOH eritmasining aniq normalligini aniqlash uchun, undan alikvot qism olib, oksalat kislotaning standart eritmasi bilan titrlanadi va N_NaOHv_NaOH  formula bo‘yicha N_NaOH aniq topiladi, 3-4 marta titrlab, o‘rtacha natija olinadi.
2. Alohida tortimlar metodi. Massasi bir-biriga yaqin bo‘lgan 3-4 tortimni olib, ixtiyoriy xajmda eritiladi va hosil bo‘lgan eritma titrlanadi. Bunda tortim har xil bo‘lgani uchun uni titrlashga sarf bo‘lgan reagent hajmi ham har xil bo‘ladi. Har bir tortimga asosan uning normalligi topilib, o‘rtachasi olinadi. Bu metod pipetkalash metodiga qaraganda aniqroq natija beradi.


.Kislota asosli titrlash.
Neytrallash reaksiyasi N^ ON^- N₂O
asosida bajariladigan aniqlashlarning hammasi kislota-asosli titrlash (neytrallash) metodlariga kiradi.
Bu metod bilan barcha kislotalar (organik va anorganik), asoslar va ular bilan reaksiyaga kiruvchi moddalar (HCl, NaOH, NaSO₃, Na₂V₄O₇) ning miqdorini hamda kuchsiz kislota anioni bilan yomon eriydigan birikmalar hosil qiluvchi kationlar (PbCrO₄,CaC₂O₄, Ag₂CrO₄)ni aniqlash mumkin.
Kislotalarni aniqlash. YAxshi eriydigan kuchli va o‘rta kuchli kislotalarning hammasi ishqor bilan titrlab bevosita metod bilan, kuchsiz kislotalarni esa K>10^-12(10^-10, 10^-11) bilvosita metod bilan aniqlanadi. Masalan, NAs ni bilvosita, KCN ni bevosita titrlab aniqlanadi.
Asoslarni aniqlash. Kuchli asos (NaOH) kuchli kislotalar (HCl) bilan titrlanadi. Masalan, HCN (K10^-10) ni bevosita titrlash mumkin emas. Unga mo‘l miqdorda ishqor ko‘shib, ortiqcha ishqor titrlanadi. YOmon eriydigan kuchsiz kislotalarni organik moddalarda (dioksan, spirt, DMSO) eritib aniqlash mumkin. Barcha aniqlashlarda reaksiyaning ekvivalent nuqtasi indikatorlar yordamida aniqlanadi.