1-amaliy mashg‘ulot Mavzu: “Makroiqtisodiyot”ga kirish (2 soat) Reja

Mustahkamlash uchun savollar
1. Davlat byudjetiga ta’rif bering va uning xarajatlari tarkibini sanab o’ting.
2. O’zbekiston Respublikasi davlat byudjeti ixarajatlarida qanday o’zgarishlar ro’y bermoqda?
3. Soliqlarning funnktsiyalariga izoh bering.
4. O’zbekiston Respublikasi byudjetiga soliq tushumlaring tarkibi va miqdoridagi tendentsiyalarni izohlab bering.
5. Mamlakatimizda byudjet soliq siyosati qaysi maqsadlarga qaratilgan?


Adabiyotlar: A1; A2; A3; A4; Q1; Q2; Q3; Q4; Q5; Q6; Q7; Internet saytlari.
9-amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Budjet-soliq siyosati (2 soat)
Reja:
1.Budjet-soliq siyosatining mohiyati va usullari;
2. Rag`batlantiruvchi va cheklovchi fiscal siyosat
3. Diskret va nodiskret fiscal siyosat.
4. Budjet taqchilligi va ortiqchaligi.
5. Davlat xarajatlari multiplikatori. Soliq multiplikatori.
Amaliy mashg‘ulotning maqsadi: Budjet –soliq siyosatining mohiyati va usullari, davlat xarajatlari, soliq va balanslashgan budjet multiplikatorlari, diskret va nodiskret fiskal siyosat bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish
Materiallar va jihozlar: o‘quv-uslubiy majmua, slaydlar, tarqatma materiallar
Asosiy tushunchalar: davlat byudjeti, davlat qarzi, davlat byudjetining taqsimlash funktsiyasi, byudjet tizimi, davlat byudjetining xarajatlari, byudjetdan moliyalashtirish.
Umumiy ma’lumotlar:
Byudjet-soliq siyosati deganda noinflyatsion YaIM ishlab chiqarish sharoitida iqtisodiyotda to‘liq bandlilikni, to‘lov balansining muvozanatini va iqtisodiy o‘sishni ta’minlashga qaratilgan davlat xarajatlari va soliqlarini o‘zgartirishni o‘z ichiga olgan chora-tadbirlar tushuniladi.
Iqtisodiyot turg’unlik yoki pasayish davrida bo‘lgan vaziyatlarda davlat
tomonidan rag’batlantuvchi, iqtisodiyotda to‘liq bandlik va ortiqcha talab natijasida
inflyatsiya kelib chiqishi mumkin bo‘lgan vaziyatlarda esa cheklovchi fiskal siyosat olib
boriladi.
Rag’batlantuvchi fiskal siyosat davlat xarajatlarnni (G) oshirish yoki soliqlarni (T) kamaytirish yoki bo‘lmasa ikkala tadbirni bir vaqtda olib borish orqali, cheklovchi fiskal siyosat davlat xarajatlarnni (G) kamaytirish yoki soliqlarni (T) oshirish yoki bo‘lmasa ikkala tadbirni bir vaqtda olib borish orqali amalga oshiriladi.
Hukumat davlat sektorini kengaytirmoqchi bo‘lsa, davriy pasayishni tugatish uchun o‘z xarajatlarini oshirishi, inflyatsiyani cheklash uchun esa soliqlarni oshirishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Fiskal siyosat davlat sektorini cheklashga qaratilgan bo‘lsa, davriy pasayish sharoitida soliqlarni kamaytiradi, davriy ko‘tarilish paytida esa davlat xarajatlarini oshirish maqbul yo‘l hisoblanadi.
Davlat diskretsion yoki nodiskretsion fiskal siyosat olib borishi mumkin. Diskretsion fiskal siyosat davlat xarajatlari, soliqlar va davlat byudjeti qoldig’ini o‘zgarishi davlat aralashuvini ko‘zda tutsa, nodiskretsion fiskal siyosat ularni avtomatik o‘zgartirishni ko‘zda tutadi.

1.A va V mamlakatlarning iqtisodiyoti quyidagi ma’lumotlar bilan yoritib berilgan: