1-amaliy mashg‟ulot mavzu: Kompyuter tarmoqlarining texnik vositalari. Kompyuter tarmoqlarining dasturiy vositalari. Kompyuter tarmoqlarining tuzilishi

Konnektorlarni ulash harakatlari tartibi: 
1.
Kabel uchini tekis qilib kesib oling, bu ishni asbobga kiritilgan pichoq bilan bajarish yaxshi bo„ladi. 
2.
Kabel izolyatsiyasini olib tashlang. O„rama juftlik izolyatsiyasini tozalash uchun maxsus pichoqdan 
foydalanish mumkin, pichoqning o„tkir tig„i izolyatsiya qalinligida chiqib turadi, shuning uchun simga 
zarar yetkazmaydi. Agar maxsus pichoq bo„lmasa, oddiy pichoqdan yoki qaychidan foydalanish mumkin. 
O„rama juft izolyatsiyasini tozalash uchun pichoq. 
3.
Simlar o„ramini yeching va ajrating, ularni bir qator qilib tekislang, ularning ranglari ketma-ketligiga 
amal qiling. 
4.
Simlarni bir santimetrdan ozgina uzunroq qilib kesing. 
5.
Simlarni RJ-45 razyomiga qo„ying.
6.
Simlarni to„g„ri joylashtirganligingizni tekshiring. 
7.
Simlar razyomga to„la kirganligini va uning old devoriga tiralganligiga ishonch hosil qiling. 
8.
Juftlik sim o„rnatilgan konnektorni qisqichga joylashtiring, so„ng tekis, ammo qattiq kuch bilan siqing. 

---

Simlarning rangli ketma-ketliklari
Juftliklar bo„yicha ranglarni joylashtirish ikkita keng tarqalgan standartlari mavjud: Siemon 
kompaniyasining T568A va AT&T kompaniyasining T568B standartlari. Bu ikki standartlar bir xil. 
1.
 
 Tarmoq kartasi <> Standart bo„yicha kommutator: T568A
Shunday joylashtirilganda axborotni quyidagi o„tkazgichlar: Oq-yashil, Yashil, Oqish olov rang, 
Olov rang simlar yetkazadi. 
2.
 
 Tarmoq kartasi <> Standart bo„yicha kommutator: T568B
Shunday joylashtirilganda quyidagi o„tkazgichlar: Oqish olov rang, Olov rang, Oq-yashil, Yashil 
simlar axborot yetkazadi. 
3.
 
 Tarmoq kartasi <> Tarmoq kartasi (Кроссовер кабель)
1.
Shunday ulangan o„rama juft sizga ikki holatlarda kerak bo„lishi mumkin: 
2.
Kommutatorsiz 2 kompyuterlarni ulash uchun. (2 kompyuterli tarmoq) 
3.
Ikki yoki undan ortiq Hub/Switch ulash uchun. 
Ikki va undan ortiq kompyuterlarni tarmoqqa ulash uchun kommutatordan (switch) foydalanish 
zarur. Shunda kompyuterlar tarmoq adapterlari interfeyslari kommutator portlari bilan ulanadi. Yagona 
hisobga olinishi kerak bo„lgan tomoni, bu kabelni qanday ulash kerakligi hisoblanadi. Tarmoqda ulash 
variantlaridan birini yoki 568A, yoki 568V qo„llash zarur, aralashtirish mumkin emas!
ADSL-texnologiyasi bo„yicha internetga ulanish uchun foydalanuvchilardan hech bo„lmaganda 
bittasi (ular ko„proq bo„lishi ham mumkin) birorta internet-provayderga ulangan bo„lishi kerak. Shunday 

---

holatlarda boshqa foydalanuvchilarga Internet "tarqatish" qiyinchilik tug„dirmaydi – ADSL-modemni 
tarmoq kommutatoriga ulash yetarli bo„ladi. Shundan so„ng tarmoqning har bir shaxsiy kompyuteridagi 
IP-protokoli sozlash ishlarida, shlyuz sifatida ADSL-modemining IP-manzili yoziladi.