1-amaliy mashg’ulot Mavzu: Axborot tizimlari va ularning tarkibini o’rganish. Amaliy mashg’ulot maqsadi

1-amaliy mashg’ulot

Mavzu: Axborot tizimlari va ularning tarkibini o’rganish.

Amaliy mashg’ulot maqsadi: Axborot tizimlari tushunchasi, axborot texnologiyalari taraqqiy etishining asosiy bosqichlari, axborot texnologiyalarining hozirgi kundagi o’sish tendensiyalari, axborot kommunikasiya texnologiyalarini o’quv jarayoniga tadbiq etish va qo’llash masalalari o’rganiladi.

Vazifalar:

1-qism. Nazariy ma’lumotni o’rganing va quyidagi savollarga javob bering:

1. Axborot tizimi nimalarni o’rganadi?

2. Axborot tizimlarining asosiy vazifasi va tizim strukturasini tushuntirib bering? 3. Axborot tizimlari qanday tizimlardan tashkil topgan va uning turlarini aytib bering?

4. Axborot tizimining asosiy komponentlarning va tarkibiy qismlari nimalardan iborat?

5. Tizimlarni qiyoslash va farqlash tushunchasi qanday?

6. Axborot tizimlarining va texnologiyalarining rivojlanish bosqichlari?

7. Axborot texnologiyalarning eng muhim omillarini tushuntirib bering?

8. Texnik ta’minot deganda nimani tushunasiz?

9. Dasturiy ta’minot deganda nimani tushunasiz? 1

0. Algoritmik ta’minot deganda nimani tushunasiz?

11. Qo’llab-quvvatlash tarmog’i deganda nimani tushunasiz?

Axborot tizimlari jamiyat paydo bo’lgan paytdan boshlab mavjud bo’lgan, chunki rivojlanishining turli bosqichida jamiyat o’z boshqaruvi uchun tizimlashtirilgan, oldindan tayyorlangan axborotni talab etgan. Bu, ayniqsa, ishlab chiqarish jarayonlari — moddiy va nomoddiy ne`matlarni ishlab chiqarish bilan bog’liq jarayonlarga tegishlidir. Chunki ular jamiyat rivoji uchun xayotiy muxim axamiyatga ega. Aynan ishlab chiqarish jarayonlari tezkor takomillashadi. Ularning rivojlanib borishi bilan boshqarish xam murakkablashadiki, o’z navbatida, u axborot tizimlarini takomillashtirish va rivojlantirishni rag’batlantiradi. Shu sababli, avvalo, boshqaruv tizimi nima ekanligini bilib olaylik. Kibernetik yondashuvga muvofiq boshqaruv tizimi boshqaruv ob`ekti (masalan, korxonalar, tashkilotlar va xokazo) va boshqaruv sub`ekti, boshqaruv apparati yig’indisini o’zida namoyon etadi. Boshqaruv apparati deganda maqsadlarni shakllantiruvchi, rejalarni ishlab chiquvchi, qabul qilingan qarorlarga talablarni moslashtiruvchi, shuningdek, ularning bajarilishini nazorat qiluvchi xodimlar tushuniladi. Boshqaruv ob`ekti vazifasiga esa boshqaruv apparati ishlab chiqqan rejalarni bajarish kiradi, ya`ni boshqaruv tizimining o’zi aynan mana shu ishlarni amalga oshirish uchun tuzilgandir. Axborot tizimini ishlab chiqishdan maqsad – tashkiliy loyihalashtirish, tеxnologik va hokazo jihatlarini hisobga olgan holda tizim faoliyatining samaradorligini oshirishdir. O’rganilayotgan fan sohasini aks ettiruvchi ham umumiy, ham ayrim xususiyatlarga ega bo’lgan tizimning ko’plab tushuncha va ta'riflari mavjud. Umumiy holatda tizim, dеganda ular orasidagi va ularning xususiyatlari o’rtasidagi aloqalar majmuiga ega bo’lgan, ya'ni bir-biriga chambarchas bog’langan qismlardan iboratбутун bir ob'еktlar majmuasi tushuniladi. Bunday ta'rifdagi tizimga quyidagilarni misol qilib kеltirish mumkin: dеtallar va tutashtiruvchi qurilmalardan yig’ilgan mashina; xujayralarning butun majmuini tashkil etuvchi tirik organizm; turli rеsurslar, bir-biri bilan bog’langan ko’plab ishlab chiqarish jarayonlari va kishilar jamoalari yaxlitligida yuzaga kеlgan korxonalar va hokazo. Bunday hollarda ob'еktlar (qismlar) yagona tizim sifatida ishlaydi, ya'ni har bir ob'еkt, kеnja tizimlar, umumiy tizim oldidagi yagona maqsad uchun harakat qiladi. «Tizim»ni aniqlashga quyidagi atamalar kiradi: «ob'еktlar», «aloqalar», «xususiyatlar».