1-Amaliy mashg‘ulot Avtotransport vositalarining yonilg‘i moylarini ifloslanishini o‘rganish Ishdan maqsad

Elektrod va uning qoplamasi, qoplamaga qo‘yilgan talablarni o‘rganish
Ishdan maqsad. Dastaki elektr yoyli payvandlashda qo‘l­lanila­di­gan elektrodlar va ularning qoplamalarining turlari, bu qop­lamalarga qo‘yiladigan talablarni o‘rganish.

Nazariy qism. Elektrodlar payvandlashda suyuqlanmaydigan materiallar – grafit, ko‘mir hamda volframdan va suyuqlanuvchi materiallar – kam uglerodli po‘lat, cho‘yan, rang­li me­tal­­­lar va ularning qotishmalaridan sim sterjenlar ko‘ri­nishida tay­yor­lanadi. Suyuqlanadigan elektrodlarning kimyoviy tarkibi payvand­lanadigan metall tarkibiga yaqin bo‘lib, unda zararli qo‘shimcha­larning miqdori imkon boricha kam bo‘lishi va suyuq­lanish harorati aso­­­siy metalning suyuqlanish haroratiga yaqin bo‘lishi lozim.

Dastaki usulda payvandlashda ishlatiladigan po‘lat elektrodlar maxsus payvandlash simlaridan tayyorlanib, ularning diametri 1–12 mm oralig‘ida, uzunligi 350–450 mm bo‘ladi. Simlarning diame­tri 1–4 mm bo‘lsa, elektrod uzunligi 350 mm, 4 mm dan ko‘p bo‘lsa, 450 mm qilib tayyorlanadi.

YArim avtomat va avtomat payvandlashda qo‘llaniladigan elek­trod simlar o‘ram ko‘rinishida bo‘ladi. Payvandlash elektrod­lari­ning qanday metalldan tayyorlanganligi payvandlanadigan metal­lning turiga va kimyoviy tarkibiga bog‘liq holda bo‘lishi lozim. Hozirgi kunda elektrod uchun ishlatiladigan po‘lat simlar uch toi­faga bo‘linadi:

1.Tarkibida 0,12% gacha uglerod bo‘lgan, kam uglerodli va o‘rtacha uglerodli, shunindek, ba’zi kam legirlangan po‘latlarni payvandlashga mo‘ljallangan uglerodli: Sv–08, Sv–08A, Sv–12GA, Sv– 10A, Sv–10G va shu kabi simlar.

2.Tegishli markalardagi kam legirlangan po‘latlarni payvand­lashda ishlatiladigan: Sv–08GS, Sv–08G2S, Sv–12GS, Sv–18XMA, Sv–10X5M, Sv–20XGS va shu kabi simlar.

3.Maxsus po‘latlarni payvandlash uchun mo‘ljallangan ko‘p legirlangan: Sv–06X14, Sv–07X19N9, Sv–07X25N20 va shu ka­bi simlar.

Bunday belgilashda Sv – payvandlash (svarochnыy) simi, birinchi raqam simning tarkibidagi uglerod miqdorining yuzdan bir ulushini, keyingi harflar va ulardan so‘ng turgan sonlar simning tarkibidagi legirlovchi elemenlarning foiz miqdorini bildiradi. Bunday simlar faqat elektrod o‘zaklar uchungina qo‘llanilmasdan, balki flus ostida avtomat, yarim avtomat himoya gaz muhitida va gaz alangasi bilan payvandlashda ham chokbop payvandlovchi sim sifatida foyda­lani­ladi.

Xuddi shunday elektrod o‘zaklar sifatida: cho‘yanlarni payvand­lashda M1, M2, M3 rusumdagi mis simlar; alumin qotishmalarini payvandlashda AK, AD, AM rusumidagi alumin simlar qo‘l­lani­ladi.