1. Alyuminiy haqida ma’lumotlar, tabiatda uchrashi

Ishlatilishi. Alyuminiy zar qog’si oziq- ovqat va farmatsevtika sanoati uchun o’rov metriali sifatida juda katta amaliy ahamiyatga ega.
Toza alyuminiydan o’tkazgichlar tayyorlanadi. Undan engil va pishiq qotishmalar olinadi. Qotishmalariga dyuralyuminiy (94%-Al,4%Cu,05% dan Mg Mn, Fe va Si ), silumin(85-90% Al, 10-14% Si, 0,1% Na) kiradi. Alyuminiy asosida bo’yoqlar olinadi.
Alyuminiyning birikmalari. 
Alyuminiyning tabiatda eng keng tarqalgan birikmalari quyidagilardir:

• 
  Boksit – Al ₂ O ₃ · H ₂ O (SiO₂ , Fe₂ O₃ , CaCO₃ aralashmalari)
  
• 
  Nefelin – KNa ₃ [AlSiO ₄ ] ₄
  
• 
  Alunitlar – (Na, K)₂ SO ₄ Al ₂ (SO ₄ ) ₃ 4Al (OH) ₃
  
• 
  Alumina oksidi ( kaolinning SiO₂ qum bilan aralashmasi , ohaktosh CaCO₃ , magnezit MgCO₃ )
  
• 
  Korund ( safir , yoqut , zumrad ) – Al₂ O₃
  
• 
  Feldispatlarda – (K, Na)₂ O · Al ₂ O ₃ · 6SiO ₂ , Ca [Al ₂ Si ₂ O ₈ ]
  
• 
  Kaolinit – Al₂ O₃ · 2SiO ₂ · 2H ₂ O
  
• 
  Beril ( zumrad , akuamarin ) – 3VeO · Al ₂ O ₃ · 6SiO₂
  
• 
  Xrizoberil ( aleksandrit ) – BeAl ₂ O₄ .
  

Alyuminiy oksidi tabiatda uchraydi. U qizil-qubin rangli. Bu oksid amfoter oksidlar qatoriga kiradi. Suvda erimaydi.
4Al + 3O₂ = 2Al₂O₃
Al₂O₃ + 3H₂O + 6NaOH = 2Na₃[Al(OH)₆]
Suyuqlantirilgan ishqorlarda alyuminiy oksidi eriydi:
Al₂O₃ + 2NaOH = 2NaAlO₂ + H₂O
Alyuminiy oksidni asosli xossasi kislotali xossasidan kuchli:
Al₂O₃ + CaO = Ca(AlO₂)₂
Alyuminiy gidroksidi amfoter gidroksid u polimer birikma, u asoslar bilan ham, kislotalar bilan ham ta’sirlashadi:
Al(OH)₃ + 3HCl = AlCl₃ + 3H₂O ; Al(OH)₃ + 3KOH = K₃[Al(OH)₆]
Agar Al(OH)₃ suvsizlantirilsa Al₂O₃ aylanadi, va suvsizlatirilga gidroksid alyumogel deyiladi. Bu birikma texnikada adsorbent sifatida ishlatiladi.
Alyuminiy tuzlari oson gidrolizga uchraydi. Suvdagi eritmalardan quruq tuzga o’tilsa kristallogidratlar hosil bo’ladi. AlCl_3*6H₂O, Al₂(SO₄)_3*18H₂O. Alyuminiyning qo’sh tuzlari kvaslar deyiladi.
Al₂S₃ alyuminy sulfid(suyuqlanish harorati1100 ^oS) ozgina suv ta’sirida ham tezda gidrolizga uchraydigan kristall modda hisoblanadi.