1. Адабиёт сўзининг тор ва кенг маъноларини изоҳланг! Бадиий асарнинг уч асосий хусусиятларини аниқланг!

Матншунослик. Матншунослик бобидаги илмий изланишларнинг охир натижаси
адабиёт тарихи ва назарияси учун манбавий асос яратиб бериш бўлганлигидан унга
адабиётшуносликнинг ёрдамчи соҳаларидан бири сифатида қараб келинади. Шунга
қарамай, матншуносликни филологик фанларнинг алоҳида тармоғи, мустақил бир
соҳаси сифатида тушуниш тўғрироқ бўлади. Негаки, биринчидан, матншунослик
фаолияти адабиётшунослик, тилшунослик ва тарих фанлари кесишган нуқтада кечади;
иккинчидан, матншуносликнинг ўзи илмий изланишларида қатор ёрдамчи соҳаларни
(палеография, услубшунослик, археография ва ҳ.) ўзига хизмат қилдиради.
Адабий матнларни ўрганиш ва нашрга тайёрлаш матншуносликнинг вазифасидир.
Матншуносликнинг вазифасини жуда қисқа ифодалаган бўлсак-да, унинг амалга
оширилиши жуда катта меҳнатни, чуқур билим ва тажрибани талаб қилади.
Маълумки, халқимиз бошидан неча-неча истилою қатағонлар кечганига қарамай,
аждодларимиздан бизга бой адабий мерос қолган: минглаб жилдлардан иборат
қўлёзмалар ҳазинасига эгамиз. Бироқ бу қўлёзмаларнинг аксарияти ҳали ўрганилган
эмас, рўйхатга олиб қўйилгани бўйи ўз тадқиқотчиларини кутади. Шунинг ўзи ҳам
матншуносликнинг оғир, илмнинг "қора меҳнати" эканлигини, уни ривожлантириш
ҳам илмий, ҳам маънавий-маърифий жиҳатлардан зарурлигини кўрсатади. Адабий
матнни ўрганаётган матншунос олдида турли-туман илмий муаммолар кўндаланг
бўлади. Дейлик, матншунос муаллифи номаълум асар(матн)га дуч келди. Бу ҳолда у
матн муаллифини, ёшини (ёзилган, кўчирилган вақти) аниқлаши зарур бўлади. Бунинг
учун эса у, табиийки, адабиёт тарихи, тил тарихи, манбашунослик, услубшунослик
каби соҳалардан яхши хабардор бўлиши ва уларга таянган ҳолда матнни тадқиқ
этиши лозим бўлади. Ёки матншуносликнинг бошқа бир вазифаси — асарнинг илмийтанқидий нашрини тайёрлашни олайлик. Масалан, Алишер Навоий асарларининг
турли даврларда, турли котиблар томонидан кўчирилган қўлёзмалари мавжуд.
Матншунос қаршисида уларни қиёсий ўрганиш, бирининг камчиликларини
бошқалари билан тўлдириш ва шу асосда энг мукаммал — илмий-танқидий матнни
тайёрлаш вазифаси туради.
5.