1. 1-§ seqda signallar

1.2-misol. intervalda E qiymatni qabul qiluvchi yakka to‘g‘ri burchakli impulsning chastota spektrini toping. (1.9) - ifodaga muvofiq

, bundan kelib chiqadi.

1.4.-rasmdan ko‘rinib turibdiki, tekshirilayotgn signalning energiyasi asosan past chastotali sohasida mujassamlashgan ekan (signalning to‘la energiyasining 90% 0 dan chastota diapazonida, 95% esa dan oshmaydigan chastota diapazonida mujassamlashgan bo‘ladi). Shunday qilib xuddi davriy impulsli signal singari (1.1-rasmga qarang) bu yerda ham signalning o‘zini tutishiga (shakliga) ta’sir qiluvchi chastota spektrining amaliy kengligi haqida gapirish mumkin.

Agar chastota oralig‘i signalning 90% energiyasini o‘zida saqlaydi, deb olsak, u holda ga ega bo‘lamiz. Ba’zan oxirgi ifoda

, (1.12)

ko‘rinishda yoziladi va uni noaniqlik munosabati deb ataladi. (1.12)-ifodadan ko‘rinib turibdiki, impuls qancha kichik bo‘lsa, (τ kichik) signalni uzatishda (M: aloqa chizig‘i bo‘ylab) shuncha keng spektr saqlanishi kerak. Impulsni uzaytirish signal energiyasining sezilarli qismini uzatishda tor (qisqa) polosali aloqa chizig‘idan foydalanish imkonini beradi. Oldin qaralgan davriy impulsli signal uchun 90% li energiya mujassamlanganligi bo‘yicha hisoblangan chastota polosasi ga teng bo‘lgan qiymatini qabul qiladi.

Amalda elektr zanjirida davriy signalni tok (yoki kuchlanish) generatori yetarlicha uzoq vaqt ishlaganda hosil qilish mumkin. Generatorning ishlash vaqti chekli bo‘lganligi uchun qanday signalni davriy deb hisoblash mumkin? - degan savol tug‘iladi. Bu savolga javob berish uchun signalning joriy (yoki oniy) spektri tushunchasi kiritiladi:

, (1.13)

bu erda t₀ x(t) jarayonning boshlanishi momenti; t –joriy kuzatish vaqti.

(1.9) - ifoda orqali x(t) jarayonning ( ) bo‘lgan barcha vaqt oralig‘ida aniqlangan chastota spektridan farqli ravishda signalning joriy spektri jarayonning real tarixini hisobga oladi va uning alohida garmonikalarining, amplituda va fazalarining vaqt bo‘yicha o‘zgarishlarini kuzatish imkonini beradi.

1.2.-masalaga qaytamiz. To‘g‘ri burchakli impuls generator tomonidan berilayotgan bo‘lsin. Impuls davomiyligi ga teng bo‘lgan pauzadan so‘ng xuddi shunday ikkinchi impulsni, keyin yana vaqtdan so‘ng xuddi shunday uchinchi signalni beradi va h.k. U holda generator chiqishidagi impulslar soni n ning ortishi bilan signalning joriy spektri uzluksizdan diskretga aylana boradi (1.5-rasm).

Grafikda ordinata o‘qiga spektral tashkil etuvchilar larning amplitudalarining nisbiy qiymatlari n=5 hol uchun qo‘yilgan. Punktir bilan yakkalangan impulsning amplituda spektri belgilangan. Signalning chastota spektrida eng katta solishtirma vaznga , ya’ni qiymatga karrali bo‘lgan chastotalar atrofida guruhlangan garmonikalarga ega bo‘ladi. Shunday qilib davriy jarayonni real takrorlanuvchi jarayon (amalda signalning spektri chiziq-chiziq bo‘lishi uchun 20-30 ta impulsning qaytarilishi yetrali bo‘ladi) vaqt o‘tishi bilan intiluvchi chegara deb qarash mumkin.

Tekshirilayotgan signalning spektral tarkibini aniqlovchi elektron qurilmaga spektr