1-§. Zoologiya fani va uning vazifalari

Parrandachilik sanoati. O‘zbekistonda aholini parrandachilik mahsulotlari bilan ta’minlash uchun parrandachilik fabrikalari va naslchilik zavodlari tashkil etilgan. Fabrikalarda ishlab chiqarish jarayonlari mexanizatsiyalashtirilgan. Har bir fabrikada nasl beruvchi (erkak va urg‘ochi) va tuxum qiluvchi parrandalar, jo‘ja ochirish (inkubatsiya) sexlari hamda tuxum va go‘sht ishlab chiqarish, chiqindilarga ishlov berish sexlari bo‘ladi. Go‘sht yetishtiriladigan fabrikalarda bundan tashqari, go‘sht uchun boqiladigan, ya’ni jo‘jalar (broylerlar) o‘stiriladigan sex ham bo‘ladi. Bu sexda jo‘jalar og‘irligi 1,4–1,5 kg ga yetguncha 60–70 kun boqiladi. Broyler go‘shti yumshoq va mazali, yog‘i kam bo‘ladi. Parrandachilik fabrikalarida tovuqlar maxsus kataklarda asraladi; oziq ifloslanmasligi uchun donxo‘rak va suvdon katakdan tashqarida joylashgan novga qo‘yiladi. Maxsus apparatlar sexda harorat, namlik va kun uzunligini boshqarib turadi. Qishda bino sun’iy yoritiladi, kun uzayganida tovuqlar ko‘proq tuxum qiladi. Jo‘jalar maxsus inkubatorlarda ochiriladi.
Savol va topshiriqlar.
1. Tovuq zotlari qanday maqsadda boqiladi?
2. Qaysi tovuq zotlari tuxum olish maqsadida boqiladi?
3. Qaysi tovuq zotlari go‘sht olish uchun boqiladi?
4. O‘rdaklar qanday maqsadda boqiladi?
5. G‘ozlar qanday maqsadda boqiladi?
6. Parrandachilik fabrikalarida qanday sexlar mavjud?
7. Broylerlar qanday yetishtiriladi?
50-§.Itning tashqi tuzilishi, skeleti va muskullari
Sutemizuvchilar – yuksak tuzilgan issiqqonli hayvonlar. Ularning tanasi yung bilan qoplangan, quloq suprasi, sut va ter bezlari bo‘ladi. Lablari yumshoq bo‘lib, bolasini sut bilan boqadi. Ko‘pchilik sutemizuvchilar tirik bola tug‘adi. Bosh miya yarimsharining po‘stlog‘ida ilonizi burmalari rivojlangan. Sute mizuvchilarning tuzilishini it misolida o‘rganamiz.
Tashqi tuzilishi. Sutemizuvchilarning oyoqlari, odatda, ancha baquvvat va uzun bo‘lib, tanasi ostida joylashgan. Shuning uchun ularning tanasi yerdan dast ko‘tarilib turadi. It yurganida barmoqlariga tayanadi. Boshi harakatchan bo‘yin orqali tanasiga birikkan. Sutemizuvchilarda uchinchi qovoq rivojlanmagan; sutemizuvchilarning tashqi qulog‘i va quloq suprasi rivojlangan. Itlarning quloq suprasi harakatchan bo‘ladi.