1 -Ámeliy shınıǵıw. Tema: Dasturiy energiya dárekleri menen tanisiw. Joba

Atom elektrostansiyalari (AES) atom (yadro ) energiyasın elektroenergiyaga aylantırıp beredi. Atom reaktori energiya generatorı esaplanadı. AES yadro janar maysı (o'ran, plutoniy hám basqalar ) de isleydi. Yadro janar maydıń rezervlari organikalıq janilg'ilar rezervlaridan úlken muǵdarda ko'p bolıp tabıladı.
Suw energiyası. Gidroelektrostansiyalar (GES) - gidrotexnikalıq imaratlar hám energetikalıq úskeneler kompleksinen ibarat bolıp, olardıń járdeminde suw aǵımı energiyası elektroenergiya aylantırıp beriledi. GESlarni kurish nátiyjesinde de tirap ortalıqqa zálel etkaziladi: dáryalar aǵımı to'silishi menen olardıń ózeni ózgerip ketedi, kútá úlken maydan suw astında qaladı, flora hám faunaga úlken ziyan tiygizedi. Íssılıq energetikasına qaraǵanda suw aǵımı energiyasınıń tiykarǵı qásiyetlerinen biri, onıń qaytalanıp turıwı bolıp tabıladı. GESlarnin` taǵı bir túri, nasos hám turbinalar bir-birine jaylaw –tirilib isletiletuǵın gidroakkumulyasion GESlar bolıp tabıladı. Bunday GESlar-dıń joqarı befi suw bazası yamasa dárya bolıwı múmkin. joqari bef retinde joqarıda jaylasqan kól (oqmaydigan) yamasa arnawlı jasalma qurılǵan kishi suw bazası bolıwı múmkin
Usınıs etilgen ádebiyatlar :
1. Qayumov A. A., Raxmonov R. N., Egamberdieva L. Sh., Xamroqulov J. Tabiyattan paydalaniw jáne onı qorǵaw.- T.: “Ekonomika”, 2014.
2.Ergashev A., Ergashev T. Ekologiya, biosfera ha`m tábiyattı qorǵaw.
Tashkent. 2005-352 bet.
3. Sultanov R. S. Ekologiya ha`m qorshag`an ortalıqtı qorǵaw tiykarları.
T. Muzıka. 2007.
4. Tursunov X. T. Raximova T. Ol. Ekologiya.-Tashkent.,
“Shınar ENK” 2006.-92 bet
5.Majidov T.Sh. Noananaviy va qayta tiklanivchi energiya manbalari.
2014 Tashkent. 16 bet


3 -Ámeliy shınıǵıw.
Tema:Quyash energiyasınan paydalanıw múmkinshilikleri shegaralari analizi. Quyash batareyalarınıń abzallıqların analiz qılıw. Quyash energiyası kollektorı apparatınıń dúzilisi menen tanısıw
Joba:
1.Quyash energiyasinan paydalaniw. . 2.Quyash energiyası kadastrı. . 3.Dúnyadaǵı eń úlken quyash elektrostansiyasi.
Quyash hám odan paydalanıw tiykarları, ámeliyatı hám de keleshegi. Insaniyat payda bolǵandan berli quyashqa sig'inib kelgen, onı quday ornında kórgen. Sebebi ol haqiqatdan ha`m jer júzinde turmıs deregi bolıp tabıladı. Áyemgi Egipet fira'vinlaridan biri (Nefertitining kúyewi) Exnaton atın qabıl etken (Atonga quyashqa iyiliw etiwshi), yaǵnıy Exnaton - tábiy termeyadro reaktoriga iyiliw etken. quyash daǵı energiyanı payda bolıwı - termeyadro reaksiyası sebepli bolıp tabıladı. Quyash nurları - bul vodoroddıń 4 hám geliyning bir dana atominin` qosılǵanı bolıp tabıladı. Termeyadro reaksiyası quyashdıń ishinde temperatura t0 = 20 mln. S0 ge jetkende baslanadı. Sonin` ushın termo yadro energiyası jer júzindegi barlıq energetikalıq resurslarınıń birinshi dáregi esaplanadı ; kómir, neft, gaz; gidroenergiya; samal hám okeanlıq energiyası. Quyash jerjúzinde barlıq energiya túrleriniń dáregi esaplanadı. Quyash hár sekundta ortasha 88 × 1024 kaloriya ıssılıq yamasa 368 × 1012 Tvt energiya tarqatadı. Biraq bul energiya muǵdarınıń tek 2 ×10 -6 %, yaǵnıy 180× 106 Tvt muǵdarıǵana jer maydanına jetip keledi. Sol muǵdar da jer júzindegi barlıq turaqlı energiya óndiriwshi apparatlardıń energiyasınan shama menen 5000 ese ko'p bolıp tabıladı.