1 – Mavzu: Menejmentning rivojlanishi tarixi va hozirgi holati reja

“Mumtoz menejment” maktabi mohiyati. 
“Ilmiy menejment” namoyandalari o‘z ilmiy ishlarini asosan korxona, tashkilot 
boshqaruvini takomillashtirishga bag‘ishlashgan. Ular boshqaruv darajasidan quyi masalalar 
bilan, ya’ni faqat ishlab chiqarish darajasidagi boshqaruv bilan shug‘ullanishgan. Ma’muriy 
maktabning vujudga kelishi munosabati bilan mutaxassislar endi umum tashkilot darajasidagi 
boshqaruv muammolari bilan shug‘ullana boshladilar. 
Teylor va Gilbretlar oddiy ishchidan muvaffaqiyatga erishib, shuxrat qozonib martabaga 
minganlar. Aynan shu tajriba ularning boshqaruv to‘g‘risidagi tushunchalariga keskin ta’sir etgan. 
Ulardan farqli o‘laroq, mumtoz ma’muriy boshqaruv maktabining asoschilari: 
Yirik biznes soxasida mashxur, boshqaruvning yuqori bo‘g‘inida esa yuksak tajribali 
amaliyotchi raxbarlar bo‘lganlar. 
Ularni tashvishlantiruvchi bosh masala-bu umumtashkilot miqyosidagi samaradorlikka erishish 
bo‘lgan. Shunday maqsad qo‘yilgan bo‘lsa-da ular xam boshqaruvning sotsial jixatlariga unchalik e’tibor 
bermadilar. Uning ustiga ustak ularning ishlari shaxsiy tuzatuvlar doirasidan chiqmagan. Shu sababli 
ularning yondoshuvlari ilmiy metodologik asosga ega emas edi. 
“Mumtoz”chilar tashkilotga keng qamrovli kelajak nuqtai nazardan yondoshish yo‘li bilan 
undagi umumiy xususiyatlar va qonuniyatlarni aniqlashga urinishgan. Maqsad-boshqarishning 
unversal tamoyillarini yaratish va shuning evaziga muvaffaqiyatga erishish edi. Ular 
boshqarishning quyidagi ikki jixatiga e’tiborni qaratdilar: 
*
Tashkilotning oqilona boshqaruv tizimini ishlab chiqish. Shu maqsadda tashkilotni 
bo‘linmalar yoki ishchi guruxlarga bo‘lish, moliya, ishlab chiqarish va marketing boshqarishni 
takomillashtirishning muxim tomonlari deb xisobladilar. 
*
Tashkilotning oqilona tarkibi va xodimlarning oqilona boshqaruviga erishish. Shu 
maqsadda boshqarishda yakkaboshlik bo‘lishini va xodim faqatgina bitta boshliqdan topshiriq 
olish va unga bo‘ysinishi lozim degan g‘oyani ilgari surishadi. 
A.Fayol boshqaruv fanining rivojlanishiga salmoqli xissa qo‘shgan frantsuz olimlaridandir. 
U Frantsiyadagi yirik ko‘mir qazib oluvchi kompaniyani boshqargan. A.Fayol o‘zining boy amaliy 
tajribasini “Umumiy va sanoat boshqaruvi” (1916) nomli kitobida umumlashtirgan. Uning ilgari 
surgan quyidagi boshqaruv tamoyillari Hozirgi kunda xam o‘z axamiyatini yo‘qotmagan.