1-– мавзу кириш. Таъминлаш манбалари ва вагонлар электр юкламаларини таснифи

Markaziy elektr ta’minotining refrijiratorli vagonlar va vagon- 
elektrostansiya generatorlari 
Refrijeratorli tortuv tarkib va vagon elektrostansiyalarda uch fazali ayon 
qutbli generatorlar o
£
rnatilgan. Bu generatorlarning texnik ko‘rsatkichIari 
to
£
g
£
risidagi ma’Iumotlar 3-jadvalda keltirilgan. 
ta’sirga ega. Shunga ko‘ra, yuklama ortishi bilan generator kuchlanishi pasayishi 
boshqa mashinalardagiga (masalan, o‘zgarmas tok mashinasi) qaraganda ancha 
kuchliroq bo‘ladi (2.17 b-rasmda grafik (1) va grafik (2) o‘zgarmas tok 
mashinasiga taalluqlidir). Kuchlanishni pasayishi keskin pasayishining oldini 
olish va kuchlanish regulator! ishini yengillatish maqsadidaga 2GV-003, GSV va 
2PV-001 generatorlarida ketma-ket ulanuvchi qo'zg^tish cho‘lg‘ami ko‘zda 
tutilgan. Undan yuklama toki o'tadi. Bu choMg'amning magnit oqimi yakor 
cho‘lg‘amida qo'shimcha EYUK ni induksiyalaydi, qaysini yakor reaksiyasi 
tufayli kuchlanish, pasayishini o‘rnini qoplab kuchlanishni ko‘taradi (3- grafik). 
Poyezd ishga tushib yura boshlaganda, uning iste’mochilari akkumulator 
batareyasidan ta’minlanganlarida yuklama toki ketma- ket ulangan qo‘zg‘otish 
cho‘lg‘amidan oqaboshlaydi. Bu mashinani o‘z-o‘zidan uyg‘onishga olib keladi, 
chunki ketma-ket cho‘lg‘am toki mashinani magnitlashga intiladi. 
Poyezdning radioapparaturalari uchun katta ahamiyatga ega bo‘Jadigan 
parametlaridan biri — ta'minlovchi tok va kuchlanish tarkibida yukori 
garmonikalar bor — yo‘qligidir; ular qancha ko‘p bo‘lsa, to^g'riiangan 
kuchlanishdagi yuqori garmoniyalik chastota shunchalik katta va uning 

---

amplitudasi shunchalik kichik bo‘ladi. Masalan, ko'priksimon to^'rilagichda 
birinchi garmonika salt ishlash davrida 6fl ni, uning amplitudasi 5,7% UdOl 
ikkinchi garmonika — 12fl va 0,14% ni, uchinchisi 18fl va 0,006% tashkil qiladi 
(bunda fl —generator chiqish qismidagi kuchlanish chastotasi). 
Qurilma. 2GV — 003 generatorlari yopiq tuzilishga ega 12 qutbli 
mashinadir. Generator panja (2) li korpus (1) dan iborat bo‘lib, vagon ostida yoki 
aravachalarga o'rnatiladi. Koфusda qovurg‘aIar hosil qilingan. Ular mashinani 
havo yordamida sovitish uchun xizmat qiladi. Stator elektrotexnik po‘lat 
tunukalardan yig'ilgan. Tunukalar lak plyonka bilan izolatsiyalangan va korpusga 
presslangan. Stator 18 ta ariqcha (paz) larga ega, ularga cho‘lg*am (5) va (6) 
joylashtiriladi (asosiy uch fazali va volt qo‘shuvchi bir yoki uch fazali 
cho^amlar). Yakor cho‘lg‘am uchlari paneldagi boshmoqlarga ulangan 
(boshmoqlar korobka (3) dagi panelga o‘matilgan.)