1 – Maruza. Ma’lumotlar bazasi, ularning turlari 1-Mavzu. Ma’lumotlarning axborot modellari, axborotni strukturalash va tasvirlash muammosi

Konseptual bosqich
– MB taqdim etilishini umumlashtiradi. Bu bosqich MB da qanaqangi 
ma‘lumotlar saqlanayapdi, shuningdek mavjudlari o’rtasidagi aloqalarni tavsiflaydi.
Bu bosqich MB ni barcha mantiqiy tuzilmasini qamraydi (MBA nuqtai nazaridan). Konseptual 
bosqichda quyidagi komponentalar taqdim etiladi:
-
barcha obyektlar, ularning atributi va aloqasi;
-
tuldirilayotgan ma‘lumotlarga cheklanish;
-
ma‘lumotlar haqida semantiq axborot;
-
ma‘lumotlar yaxlitligini qo’llab-quvvatlash va xavfsizligini ta‘minlash choralari haqidagi axborot;
Konseptual bosqich xar bir tashqi taqdim etishni qo’llab-quvvatlaydi, qaysi ma‘noda, ma‘lumotlarga 
ruxsat bo’lgan ixtiyoriy foydalanuvchi ushbu bosqichda bo’lishi kerak. Biroq bu bosqich ma‘lumotlarni 
saqlanish usullari haqida hech qanday ma‘lumotni qamramaydi.
Ichki bosqich
– kompyuterda MB ni fizik taqdim etilishi. Bu bosqich axborot MB da qanday 
saqlanayotganligini tavsiflaydi.
Ichki bosqich MB ni fizik jihatdan amalga oshirilishini tavsiflaydi va qulay unumdorlikka erishish 
va disk bo’laklaridan foydalanishda tejashni ta‘minlash uchun mo’ljallangan. U xotira qurilmalarida 
ma‘lumotlarni saqlash uchun foydalaniladigan ma‘lumotlar tuzilmasini va alohida fayllarni 
tashkillashtirishni tavsiflaydi. Bu bosqichda xotira qurilmalarida ma‘lumotlarni joylashtirish, indekslar 
yaratish, ma‘lumotlarni chiqarish tashlash va b. maqsadida MBBT operatsion tizimga kirish usullari bilan 
o’zaro ta‘sirlashuvi amalga oshiriladi. Ichki bosqichda quyidagi axborotlar saqlanadi:
-
ma‘lumotlar va indekslarni saqlanishi uchun disk bo’shliqlarining
taqsimlanishi;
-
yozuvlar saqlanishi tafsilotlarining tavsifi (ma‘lumotlarning saqlanayotgan elementlarini aniq 
o’lchamini ko’rsatish bilan);
-
yozuvlar joylashishi haqidagi ma‘lumot;
-
ma‘lumotlarni zichlash va ularni shifrlashda tanlangan usullar haqida ma‘lumot.
Ichki bosqichdan pastroqda fizik bosqich joylashgan. Fizik bosqich MBBT rahbarligi ostida OS 
tomonidan nazorat qilinadi. Biroq fizik bosqichda OS va MBBT funksiyalari to’liq aniq taqsimlanmagan 
va sistemadan sistemaga o’zgarishi (turlanishi) mumkin.
Insonlarga tushinarli bo’lgan tabiiy til, matematik formulalar, jadvallar, grafiklar va boshqalar 
yordamida bajarilgan bu tavsif