1 – м а ъ р у з а м у қ Қ а д и м а

Инфекцион хавфли юклар – инфекция ва касалликларни тарқалишига, баъзи бир ҳо-латларда эса инсонларни ва хайвонларни ҳа-лок бўлишига сабаб бўлади.

Бундай юкларга ҳайвонотлар, ҳом ҳайвон маҳсулотлари, тери – ҳом ашёлари, бактерио-логик препаратлар ва бошқа маҳсулотлар мансуб бўладилар.

Радиоактивлик – баъзи бир моддаларни инсон ва ҳайвонларнинг соғлигига ва ҳаётига хавфли радиоактив нурланишларни тарқа-тиш қобилияти.

• Физикавий табиатига мувофиқ радиоактив моддалар уч гуруҳга бўлинадилар:
• альфа-, бета-, ва гамма нурлар тарқатувчи моддалар;
• нейтронлар ёки нейтронлар ва гамма нур- лар манбалари;
• альфа-ёки бета- нурлар тарқатувчи мод- далар.
• Радиоактив юкнинг ўрови сиртидаги ёки ўров сиртининг марказидан 1 м масофдаги нурланиш дозасининг қуввати радиация хавфлилик кўрсаткичи бўлиб хизмат қилади.

• Зичлик – бу бир жинсли (однородный) мод-данинг ҳажм бирлигидаги массаси (кг/м3, т/м3).
• Темир йўл транспортида зичлик цистерна-ларга ва бункерли ярим очиқ вагонларга қуйиб ташиладиган суюқ юкларнинг масса-сини аниқлаш учун фойдаланилади.
• Суюқ юкларнинг зичлиги ҳароратнинг ўз-гаришига мувофиқ ўзгариб туради, шунинг учун аниқланган зичликнинг ҳарорати унинг юқори ўнг бурчагига ёзиб қўйилади, масалан: 0,738 18°С.

• Суюқ юкнинг 20°С ҳароратдаги зичлиги стандарт зичлик деб юритилади.
• Ҳарорат ўзгаришига мувофиқ суюқ юклар-нинг зичлиги қуйидагича аниқланади:
• ρi  ρt + Δ · ( ti - t) ,
• бу ерда
• Δ - ўртача ҳароарт тузатмаси (поп-
• ровка), т/(м3·град);
• t - суюқликнинг зичлиги аниқлана-
• ётган пайтдаги ҳарорати, °С ;
• t – суюқликнинг маълум зичлигида-
• ги (ρt ) ҳарорати, °С .

• Солиштирма масса ҳажм бирлигидаги юк-нинг ички ғоваклар ва капиллярлар ҳажми-нинг йиғиндисини инобатга олган ҳолда тавсифлайди:
•