1 – laboratoriya ishi G‘altakning induktivligi, to‘la kuchlanish va tok orasidagi faza siljishi, hamda muhitning magnit singdiruvchanligini aniqlash

Ishni bajarish tartibi
1. 4.1-rasmda tasvirlangan elektr zanjir yig‘iladi. Olingan natijalarni yozish uchun 1- jadval chiziladi.
2. Sxema o‘zgarmas tok manbaiga ulanadi. Ampermetr va voltmetr yordamida tok kuchi va kuchlanishlarning qiymatlari o‘lchab olinadi va ular yordamida aktiv qarshilik aniqlanadi. Natija 1-jadvalga yoziladi.
3. Sxema o‘zgaruvchan tok manbaiga ulanadi. Bunda tok va kuchlanishning effektiv qiymatlari o‘lchanadi va Z=U_eff/I_eff formula yordamida g‘altakning to‘liq qarshiligi 5 xil qiymatlar uchun hisoblanadi. Natija 1-jadvalga yoziladi.
4. (4.15) formulaga Z va R larning qiymatlarini qo‘yib, induktivlik (L_o‘zaksiz) genrilarda topiladi.
5. (4.16) formula yordamida tg va u orqali  ning qiymati topiladi.
6. G‘altakka temir o‘zak kiritiladi va 3–4 bandlarda ko‘rsatilgan tajribalar takrorlanadi. Bunda topilgan kattaliklar yordamida o‘zakli g‘altakning induktivligi (L_o‘zakli) aniqlanadi. So‘ngra

=L_o‘zakli/L_o‘zaksiz

formula yordamida  topiladi.

7. Barcha o‘lchashlar va hisoblashlar 1-jadvalga yoziladi:

1-jadval

№

U, V

I, A

R, 

O‘zaksiz

O‘zakli

Lo‘zak­siz.

Lo‘zak­li.

tg





Ueff

Ieff

Z

Ueff

Ieff

Z

1.

2.

3.

4.

5.

Sinov savollari
1. Elektromagnit induksiya va o‘zinduksiya hodisalarini tushuntiring. Faradey tajribasi.
2. Induksion tok yo‘nalishi qanday aniqlanadi. Lens qoidasi.
3. O‘zinduksiya EYK va g‘altak induktivligining formulasini yozing.
4. Induktiv qarshilikning vujudga kelish sababini tushuntiring.
5. Aktiv va induktiv qarshiligi bo‘lgan o‘zgaruvchan tok zanjiri uchun Om qonunini yozing.
6. Induktiv qarshilikdagi kuchlanish tushishi bilan oqib o‘tayotgan tok kuchi orasidagi faza siljishini tushuntiring.
7. O‘zgaruvchan tok nima? O‘zgaruvchan tok kuchi va kuchlanishning effektiv qiymatlari nima?


Adabiyotlar
1. M.Xaydarova, U.Nazarov, Fizikadan laboratoriya ishlari.
2. O.I.Axmadjonov, Fizika kursi, T.2, T., ”O‘qituvchi” 1989.
3. T.I.Trofimova ”Fizika kursi“, M. ”Akademiya“ 2007.
4. A.A.Detlaf, B.M.Yarovskiy ”Fizika kursi“, M.”Akademiya“, 2007.