1- bob. Moddiy nuqta kinematikasi

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Shpolskiy E.V. Atomnaya fizika. 1,2, tom, M. Nauka 1983.

2. Bekjonov R.B., Ahmadxo�jaev B. Atom fizikasi. Toshkent, �O�qituvchi�, 1979.

3. Sivuxin D.V. Obshiy kurs fiziki. Atomnaya i yadernaya fizika. 1-qism, M. Nauka,1976

Tuzuvchi: dotsent Abdurahimov A.A

3.08 Fizikaviy ekologiya

(ma�ruza-30 soat)

Tushuntirish xati

Mazkur ishchi dastur universitetlarning �fizika-bakalavr� yo�nalishida tahsil oluvchilar uchun o�tiladigan �fizikaviy ekologiya� fani uchun uchun ma�ruza va amaliy mashg�ulotlar uchun mo�ljallangan bo�lib, ish rejaga asosan ushbu fandan ma�ruzaga ajratilgan 30 soat, amaliy mashg�ulotlar uchun ajratilgan 20 soat ish hajmi uchun tuzilgan.

Dasturni fanning yangiligini, fanni o�rganishda bevosita fizikaning bo�limlarini o�qitilishidagi moslikni ta�minlashni, darslik va qo�llanmalarning yo�qligini, o�quv adabiyotlarning taqchilligini e�tiborga olgan tayyorlandi.

Fan haqida dastlabki ma�lumotlar (Ma�ruza 4 soat).

Fizikaviy ekologiya fani haqida tushuncha. Fizikaviy ekologiya fani nimani o�rganadi? Fizikaviy ekologiya fanining maqsad va vazifalari. Fizikaviy ekologiya fanining o�rganish ob�ektlari. Fanning o�rganish uslublari. Kuzatish. Laboratoriya. Ilmiy bashorat. Qiyosiy o�rganish. Empirik o�rganish. Fizikaviy ekologiya fanining asosiy tushunchalari. Biosfera. Ekologiya. Ekologik omillar. Biotik omillar. Abiotik omillar.

Atmosfera fizikasi va ekologiya (Ma�ruza 4 soat, amaliy mashg�ulotlar 2 soat).

Atmosfera haqida tushuncha. Atmosfera bosimi. Atmosfera bosimining balandlikka bog�liqlik masalasi. Atmosfera, atrof-muhit va texnika taraqqiyoti. Ekologiya va uni buzuvchi omillar. Fizik omillar. Kimyoviy omillar. Biologik omillar. Fizikaviy omillarning turlari. Atrof�muhit va fizika. Texnika taraqqiyoti va ekologiya. Namlik va uning inson ahamiyati. Namlikka doir masalalar yechish.

Shovqin va infratovushning fizikaviy ekologiyasi (Ma�ruza 6 soat, amaliy mashg�ulot 4 soat).

Eshitish va og�riq bo�sag�asi. Shovqin. Shovqin kattaliklari. Shovqinni ekologik ta�sirining fizik asoslari. Shovqin kattaliklariga doir masalalar.

Infratovush. Infratovush kattaliklari. Infratovush ta�siriga va kattaliklariga doir masalalar yechish. Infratovushning inson salomatligi va atrof-muhitga ta�siri.

Issiqlik manbalari, avtotransport va Quyosh energiyasidan foydalanishning ekologik aspektlari (Ma�ruza 8 soat, amaliy mashg�ulot 4 soat).

Issiqlik manbalarining ekologiyaga ta�siri. Issiqlik qurilmalarining foydali ish koefitsientiga doir masalalar. �Parnik� effekti. Issiq chiqindilar va ulardan himoyalanish. Issiqlik elektr stansiyalarining atrof muhitga ta�siri. Ichki yonuv dvigatellarining atrof-muhitga ta�siri.

Quyosh energiyasi va undan foydalanish. Geliotexnika. Geliotexnik qurilmalarning afzalliklari va kamchililiklari.

Elektromagnit tebranishlar va to�lqinlarning ekologiyaga ta�siri (Ma�ruza 4 soat, amaliy mashg�ulot 4 soat).

Elektromagnit tebanishlar va to�lqinlar. Elektromagnit tebranishlar va to�lqinlarni xarakterlovchi asosiy kattaliklar. Elektromagnit to�lqin shkalasi. Zararli ETT lardan himoyalanish. ETT ning bosimi. ETT kattaliklari va bosimiga doir masalalar.

Rentgen nurlari. Rentgen nurlaridan ilmiy va amaliy foydalanishning ekologik muammolari. Rentgen nurlari difraksiyasi va kiruvchanligini baholash masalalari.

Radiatsiyaning fizik ekologiyasi (Ma�ruza 4 soat, amaliy mashg�ulot 6 soat).

Radioaktiv moddalar. Radoaktiv yemirilish masalasini yechish. Radiatsion nurlanishlar. nurlanishlar. nurlanishlar va yemirilishlarga doir masalalar. Radiatsion nurlanishlarning ekologiya va insonga ta�siri. Chernobil fojiasi. Radiatsion nurlanishlardan himoyalanish. Radiatsiya darajasi. Nurlanish dozasi. Raditsiya darajasi va nurlanish dozasiga doir masalalar. Radiatsion nurlanishni qayd etuvchi asboblar va ularning turlari.