0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

Taklif funksiyasi - taklif hajmining uni belgilovchi omillarga bog'liqligi.

Taklif bahosi - sotuvchilar tovar miqdorini bozorda eng past (minimal) narxda sotishga bo'lgan roziligi.

Muvozanat baho — talab hajmi taklif hajmiga mos kelgandagi baho (R_e).

Nazorat savollari

1. 
   Talab va ehtiyoj to'g'risida tushuncha bering.
   
2. 
   Talab:
   

• 
  talab hajmi deb nimaga aytiladi?
  
• 
  talab funksiyasi nima va qanday topiladi?
  
• 
  talab chizig'i, talab chizig'ini surilishini ko'rsating.
  
• 
  talab qonunining mohivati nimada?
  

3. 
   Taklif: ’
   

• 
  taklif hajmi nima?
  
• 
  taklif hajmiga qanday omillar ta’sir etadi?
  
• 
  taklif qonunining mohivati nimada?
  
• 
  taklif chizig'i va uni o'zgarishini chizmalarda ko'rsatib, izohlab bering.
  

4. 
   bob. TALAB, TAKLIF ELASTIKLIGI VA SOLIQLAR
   
   1. 
      Baho ta’sirida talab elastildigi (o‘zgaruvchanligi) va uning iqtisodiy oqibatlari
      

Tovarga bo‘lgan talab uning bahosiga, iste’molchining daromadiga va boshqa tovarlarning bahosiga bog'liq. Xuddi shunga o‘xshash, taklif ham shu tovarning bahosiga, uni ishlab chiqarish xarajatlariga bog‘liq. Masalan, choyning narxi oshsa, unga bo'lgan talab kamayadi va taklif hajmi o‘zgaradi. Lekin ko‘pincha taklif va talab miqdorining o‘sishi yoki kamayishini bilmoqchi bo‘lishadi. Xaridorni choyning bahosini o'zgarishi ta’sirida sezuvchanligi qancha bo‘ladi? Agar baho 10% oshsa, talab qanchaga o’zgarishi mumkin? Agar iste’molchi daromadi 5% oshsa talab qanday o'zgaradi? Shunday savollarga javob berish uchun iqtisodchilar elastiklik tushunchasidan foydalanadilar. Elastiklik — bir o‘zgaruvchan miqdorning boshqa miqdorda o‘zgarishiga ta’sir etish me’yoridir. Ayrim turdagi mahsulotlarga talabning mavjudligiga iste’molchilarning bahoni o'zgarishiga bo'lgan nisbatan sezuvchanligi xos. Bahoning bir muncha o’zgarishi xarid qilinadigan mahsulotlar miqdorini juda ko‘p miqdorda o'zgartiradi. Bunday mahsulotlarga bo'lgan talab, «nisbiy o'zgaruvchanlik» yoki «o'zgaruvchanlik» — talabning baho ta’sirida o’zgaruvchanligi yoki elastikligi deb ataladi. Boshqa mahsulotlarga qo'yilgan bahoning o'zgarishiga ite’molchilar nisbatan befarq qaraydilar, ya’ni bahoning o'zgarishi xarid qilinadigan tovarlar miqdorini unchalik ko'p o'zgartirmaydi. Bunday hollarda talab nisbatan o'zgaruvchan emas yoki o'zgaruvchan bo'lmaydi.