0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot


Resurslardan foydalanish bo‘yicha bo‘ladigan xarajatlar ichki xarajatlar, ya’ni haq toMamaydigan xarajatlar deb ataladi



Download 2,36 Mb.
bet192/266
Sana16.01.2022
Hajmi2,36 Mb.
#378371
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   266
Resurslardan foydalanish bo‘yicha bo‘ladigan xarajatlar ichki xarajatlar, ya’ni haq toMamaydigan xarajatlar deb ataladi. Korxona nuqtai nazaridan resurslarni eng foydali maqsadlarda ishlatish bo'yicha pul xarajatlari uning ichki xarajatlariga teng. Masalan, qandaydir savdo do‘koni egasi uni qurish uchun o‘z ixtiyoridagi joydan foydalandi. Bunda u har oylik renta foydasidan voz kechadi, aks holda u bu joyni boshqalarga ijaraga topshirib foyda ko‘rishi mumkin edi. Yoki boshqa misol olinsa, xususiy korxona rahbari menejmentlik sohasidagi xizmat- larni boshqa firmaga topshirib, o‘z ish haqidan voz kechishi mumkin edi.

Firma faoliyatini baholashda alternativ xarajatlar kategoriyasi ahamiyatga molik. Bunday xarajatlar iqtisodiy nazariyasining fun­damental tushunchalaridan biridir. Alternativ xarajatlar resurslar cheklangan sharoitda yuzaga keladi. Shuning uchun ham kishilarnig barcha xohishlarini qondirib bo'lmaydi. Agar resurslar cheksiz bo'l- ganda edi, alternativ xarajatlar nolga teng bo‘lar edi. Resurslar cheklangan sharoitda alternativ xarajatlar ijobiy xarakterga ega.

Ishlab chiqarish xarajatlarining turlarga bo'linishi 59-chizmada berilgan.


    1. Qisqa va uzoq muddatli xarajatlar

Korxona yoki tarmoqni berilgan hajmdagi mahsulotni ishlab chiqarish ucnun qiladigan xarajatlari ishlab chiqarishda band bo‘lgan barcha resurslaf miqdorini o‘zgartirish imkoniyatlariga bog’liq.

Foydalaniladigan ko‘pgina resurslar miqdori - ko‘pincha jonli mehnat turlari, xomashyo, yoqilg‘i energiyasi va boshqalar osongina tez o‘zgartirilishi mumkin. Boshqa resurslar ularni o'zlashtirish uchun ko‘p vaqt talab qiladilar. Masalan, qayta ishlash sanoati korxonalari, ya’ni uni ishlab chiqarish binolarining maydonlari, undagi mashina va dastgohlarning miqdori uzoq vaqt mob-tynidagina o‘zgartirilishi mumkin. Ayrim og‘ir sanoat tarmoqlarida ishlab chiqarish quwatini o‘zgartirish bir necha yillami talab etadi.






59-chizma.
Xarajat turlari.


Ishlab chiqarish jarayonida ishlatiladigan resurslar miqdorini o‘zgartirishga turlicha vaqt ketganligi tufayli qisqa va uzoq muddatli davrlarga ajratiladi. Qisqa muddatli davr — bu korxona o'zining o‘zgarmas ishlab chiqarish quwatidan intensiv foydalanish darajasini o‘zgartirishi uchun yetarli miqdordagi davrdir.




Download 2,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish