0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot


Doimiy, ozgaruvchan va umumiy xarajatlar



Download 2,36 Mb.
bet194/266
Sana16.01.2022
Hajmi2,36 Mb.
#378371
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   266
Doimiy, ozgaruvchan va umumiy xarajatlar

Doimiy xarajatlar deb, hajmi ishlab chiqariladigan mahsulot hajmining o'zgarishiga qarab o'zgarmaydigan xarajatlarga aytiladi. Doimiy xarajatlar korxonani ishlab chiqarish dastgohlarining borligi, ularni amal qilishi bilan bog‘liq xarajatlar bo‘lib korxona hech narsa ishlab chiqarmasa ham amalga oshiriladi (korxona tomonidan to'lanadi).

Odatda, doimiy xarajatlarga qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha maj- buriyatlarning to‘lovi, reja to'lovlari, binolar, dastgohlar amor- tizatsiyasining bir qismi, sug‘urta to‘lovlari, korxona mutaxassislarini tayyorlash to'Iovlari, rahbar xodimlarga haq to‘lashlar kiradi.

0‘zgaruvchan xarajatlar

Ishlab chiqariladigan mahsulot hajmining o‘zgarishiga bog‘liq holda o'zgaradigan xarajatlar miqdoriga «o‘zgaruvchan xarajatlar» deyiladi. Ularga xomashyo, materiallar, yoqilg'i, energiya, transport xiz- matlari, mehnat resurslarining ko‘pgina qismi, shunga o‘xshash mehnat resurslari uchun xarajatlar kiradi. Shuni aytish kerakki, ishlab chiqariladigan mahsulot hajmining bir birlikka o‘sishi (yoki kamayishi bilan) o‘zgarmas xarajatlar summasining o'sishi (D) doimiy bo‘lib qolmaydi. Ishlab chiqarishning ko‘payishi jarayonida o‘zgaruvchan xarajatlar qandaydir vaqt mobaynida past sur’atlar bilan ortib boradi. Bunday holat yangi ishlab chiqarish quvvatlarini kiritilishi, uni o‘zlashtirilishi izohlanadi. Bu davrda o‘zgaruvchan xarajatlar har bir keyingi ishlab chiqariladigan mahsulot uchun yuqori suratlarda oshib boradi. Bunda foydalilikni kamayib borish qonuni amal qilgan bo'ladi.



Xarajatlarning umumiy summasi

Bu iboraning o‘zi ko‘rsatib turibdiki, berilgan har bir ishlab chiqa­rish hajmidagi doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar — «xarajatlarning umumiy yig‘indisi (summasi)dir».

Mahsulot birligi uchun to‘g‘ri kelgan xarajatlar o‘rtacha xarajatlar hisoblanadi. Xususan, xarajatlarning mana shu o‘rtacha miqdori odatda mahsulot birligi uchun belgilangan baho bilan taqqoslashda ishlatiladi.

Pirovard xarajatlar


Download 2,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   266




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish