0‘zbekiston respublikasi oliv va orta maxsus ta’lim vazirligi

Axloqiv fazilatiarni shakilantirish texnologiyasi

• 
  uyda va. maktabgacha ta'Hra muassasasida fovdalaniladigan narsalar,
  non.- elektr toki, suv kabilarm asrab-avaylashi:
  
• 
  kattalar, ota-onasi. o' rtoq lari ga y ordain berishi:
  
• 
  msm chizish. qo'shiq va sheTaytish, raqs tushish, yangi o yinchoq
  va o‘y inland yarata olishi lozim.
  

Tarbiyaga texnologik yondashuv - tarbiya
natijalariga asoslanib. lavbiyaning maqsad va
vazitalarini oydinlashtirish, tarbiya jarayoni-
ning har bir bosqichini alohida-alohida loyiha-
lash. tarbiyaning shakl, uslub va vositalarini aniq belgilab olishga qaratil-
gan tizimli jarayon.
Texnologik yondashuv imkonivati tarbiya jarayonining o‘zida uning ko‘p omiliiiigi - ko‘plab omiilar ta’siriga uchrashi, natijalaming tezda namoyon bo'lmasligi. tarbiyachi faolivatining (bevosita yoki bilvosita) yo‘naltirilganligi. ko‘p bosqichiiiik bilan bog'liq ravishda mujassamdir. Ko'p bosqichiiiik tarbiyalanuvchining u yoki bu si fat haqida tasavvur darajasidan tushiinchaga vakeyinroqo'zlashtirilganjarigamuvofiqharakat qilish ko’nikmasini shakilantirish hamda to‘g^kri xulq-atvor odatlarini shakliantirishga o'tish bilan tavsiilanadL Shunga asosan V.S.Selivanov tarbiya jarayoni, uning bosqichlari ketma-ketligi murakkab o'ziga xoslik- ka ega ekanligi haqidagi xulosaga keladi, Tarbiya, shaxs sifatlarini shakl- lantirish eraotsional yohialganhk. xulqning ma'lum shakliga ijodiy mu- nosabat uyg‘otishdan boshianadi. lkkirichi bosqieli harakatni to^;g‘ri baja- rish malakasini, ya'ni to'ghi xaiti-harakat qilishni mashq qilish sanaladi. Keyinchalik harakatni unga ijobiy munosabat bilan ko‘p marta bajarish davomtda oqilona xulq-atvorga odatiantiriladi. Tushunchani o'zlashtirisb




(shakllantirish) - tarbiya jaravonining keyingi bosqichi. O'zlashtirilgan tushimchalar asosida ijtimoiy xulq tajribasi tashkil qilinadi.
Axloqiv fazilatlarni shakllantirish jaravonining pedagogik maqsadlari lining ijtimoiy maqsadlari, ijtimoiy mohiyati va ijtimoiy funksiyalaridan kelib chiqadi, Ular, birinchidan, bolalaming axloqiy ko'rinishlar va tegishli faoliyat usullarini amaliy tatbiq etish ko'nikma va malakalarini egallashini ta’minlashrikkinchidan.shuasosdaoh'ganilayotgansifatningyuqori darajasini shakilantirishdan iboral. Bu maqsadlarga quyidagi pedagogik shartlar bajarilganidagina erishish mumkin; bolalarni zamr sifatning vo'naUirilgan rivojlanishiga olib keladigan axloqiy mazmun bilan boyitilgan real hayotiy vaziyatlarga kiritish; bolalarni rivojlantirishga qaratilgan o‘z-o‘zini axloqiy takomi 1 lashiirish vazifalarini ongli ravishda o'z oldiga qo’yishiari; pedagogik ta'sir ilgarilab borish tavsifiga ega bo'iishi. o'zida yangi, biroq hozirgacha. shaxsiy tajribada sinovdan ohganlarni aks ettirishi kerak. Ma'naviy- axloqiy tarbiya ta’riii, lining psixologik asdslari va mezonlariga asoslanib. loyihalangan axloqiy fazilatlarni shakllantirish trxnologiyasi sifatida quyidagi tizimli ketma-ketlikka asoslanish maqsadga muvofiq ( 9- rasm).
Axloqiy fazilatlarni shakllantirish texnologiyasi o'zaro bir-biriga bogdangan. bir-birini to'idirib boruvchi quyidagi qadamlar ketma-ket- ligidan iborat: l) nazariy bitimlar, fazilatlar ta'rifini shakllantirish; 2) faz.ilatning rivqjlanishidagi kamchiliklarni aniqiash: 3) suhbatlar, topshi- riqlarga emotsional munosabatni aniqiash; 4) fazilatning rivojlanganlik darajasini mezonlar bo'yicha aniqiash; 5) pedagogik vaziyatlami varatlsh; 6) tarbiyalanuvchilarni faazilatni namoyon. qilish bo‘y ieha faoliyatgajalb qi lish;

7. 
   olingan ko^:nikmalarni muslahkamiash ucliun mashqlar; 8) natijalarni baholash; 8) korreksiyalash.
   

Maktabgacha talim yoshidagi bolalarni axloqiy tarbiyalashda lurli usluh va usullardan foydalanish muhim abamiyalga ega.
Axloqiy tarbiya mlublari, bolalaming axloqiy tasaiyyir va bilimlarni egallab olisbga, ularda madaniy xulq va ijobiy munosabatlami, shaxsning axloqiy bis-tuyg'ulari va sifatlarini tarbiyalashga qaratilgan faohyaL usulidir.

K

3


2
E






&
2
ZF


j§


1 f-


O
3


-C
3


E










T3


9- ras/w, Axloqiy-'fazilatlami. shakllantirish texnolo'giyasi.


Jj


Axloqiy tarbiya uslublarini shartli ravishda
quyidagicha tasnif etish mumkin:

1. 
   Axloqiy ongni shakllantirish uslublari:
   hikoya, tushuntirish. estetik -suhbat, izohlash,
   nasihat, o' git- ko'rsatma. namutia va boshqalar.
   

2. 
   Axloqiy xuiq-atvomi shakllantirish uslublari: mashq. o'rgatish, pedagogik talab, larbiyalovchi vaziyat, lopshiriq va hokazolar.
   

3. 
   Axloqiy motivatsiyani hosil qilishga dotr uslublar: rag⁴batlantirish, tanbeh berish kabilar.