0‘zbekist0n respublikasi xalq ta’limi vazirining buyrugi

bob. Umumiy qoidalar

1. 
   Mazkur Nizom 0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil
   

3. 
   iyundagi PQ-3031-son qarori bilan tasdiqlangan 0‘zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish dasturiga muvofiq Xalq ta’limi vazirligi tizimdagi umumiy o‘rta ta’lim maktablari o‘quvchilari o‘rtasida “Bolajonlar sport jamoalari” hamda “Yoshlik sport jamoalari” respublika birinchiligini (keyingi o‘rinlarda - birinchilik) tashkil etish va o‘tkazish tartibini belgilaydi.
   

2. 
   Birinchilik “Biz buyuk Vatan farzandlarimiz” shiori ostida o‘tkaziladi.
   
3. 
   Birinchilik g‘olib va sovrindor bo‘lgan jamoalari musobaqalar o‘tkazilgan yil g‘oliblari hisoblanadilar.
   

2. 
   bob. Birinchilikni tashkil etish va o‘tkazishning maqsad va vazifalari
   

4. Birinchilikni tashkil etish va o‘tkazishdan maqsad umumiy o‘rta ta’lim maktablarida ta’lim olayotgan o‘quvchilarni jismoniy yetuk va axloqiy barkamol, Vatanga sadoqat ruhida komil inson qilib tarbiyalash, jismoniy tarbiya, sog‘lomlashtirish va ommaviy sport ishlarini zamon talablari darajasida rivojlantirishni amalga oshirish, yoshlami sportning o‘yin turlariga qiziqishlari va e’tiborlarini kuchaytirish, o‘quvchilaming darsdan tashqari bo‘sh vaqtlarini to g‘ri va mazmunli tashkil etish, jamoa bo‘lib harakat qilish, g‘alabaga intilish ishtiyoqlarini kamol toptirish, sog‘lom turmush tarzini shakllantirishdan iboratdir.


5. Birinchilikni o‘tkazishning asosiy vazifalari quyidagicha:
umumiy o‘rta ta’lim maktabi va hududiy sport inshootlaridan samarali fovdalanish;
umumiy o‘rta ta’lim maktablari o‘q
uvchilarini sport turlariga bo‘lgan qiziqishlarini yanada oshirish;
o‘quvchilaming sport turlari bo‘yicha iqtidorini aniqlash va ulami bolalar-o‘smirlar sport maktablariga yo‘naltirish;




o'quvchilarda sportga bo4gan havas va intilishni, jamiyatimizda sog‘lom turmush tarzi tamoyillarini kuchaytirish, milliy g⁴urur va iftixor tuyg‘usini oshirish;
o^quvchi yoshlami jismoniy rivojlantirish, sog‘lom turmush tarzini tashkil etish, ular o⁴rt:asida sportni ommalashtirish va rivojlantirish;
o^quvchilarni jismoniy tarbiya va sport mashg‘ulotlariga doimiy ravishda jalb etish.

3. 
   bob. Birinchilikni o‘tkazilishi va ishtirokchilari
   

6. 
   Birinchilikni 0‘zbekiston Respublikasining jismoniy tarbiya va sportga oid normativ-huquqiy hujjatlariga, mazkur Nizomga va sport turlari bo‘yicha musobaqa qoidalariga muvofiq o4kaziladi.
   
7. 
   Birinchilik boshlang‘ich sinf o‘quvchilari uchun harakatli o‘yinlar hamda sportning yengil atletika va mini-futbol turlaridan uch bosqichda quyidagi tartibda har bir sinf kesimida alohida o4kaziladi:
   

birinchi - maktab bosqichi;
ikkinchi - maktablararo bosqich;
uchinchi - tuman (shahar) bosqichi.

1. 
   Harakatli o‘yinlar
   

Jamoa tarkibida jami 12 kishi bo‘lib, shundan 10 nafar (5 nafar o‘g‘il va 5 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat bo‘ladi.

1. 
   sinf o‘quvchilari uchun “Kartoshka ekish”, ^uTo‘p sardorga”, “Qopqon”, ‘ Nishonga aniq ot”, “Topishmachoq”, “Kim uzoqqa uloqtiradi”;
   
2. 
   sinf o‘quvchilari uchun “Charxpalak”, “Kamaymi, sumaymi?”, “Kim chaqqon?”, “Tungi soqchi”, “Qafasdagi qushlar”, “To‘pni oyoqlar orasidan uzatish”;
   
3. 
   sinf o‘quvchilari uchun “Insiz quyon”, “Nina ip va tugmacha”, “To‘p kapitanga”, “Doira bo‘ylab to‘p uzatish”, “Cho‘rtan baliq va baliqlar”, “Tulkilar va na’matak”;
   
4. 
   sinf o'quvchilari uchun “Raqam bilan chaqirish”, “Kim chaqqon”, “Olib qochar”, “Otishma”, “Kalxat hujumi”, “Sehrli kataklar” harakatli o‘yinlar bo‘yicha o‘tkaziladi.
   

2. 
   Yengil atletika
   

Jamoa tarkibida jami 10 kishi bo‘lib, shundan 8 nafar (4 nafar o‘g‘il va 4 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat boMadi.
1-2-sinf o‘quvchilari uchun 3x10 mokisimon va 150-200 metrga yurish bilan almashtirib yugurish, tennis koptogini uzoqqa uloqtirish, turgan joyda uzunlikka sakrash bo^yicha;

3. 
   4-sinf o⁴quvchilari uchun 30, 60 metrga masofalarga va 150-200 metrga yurish bilan almashtirib yugurish, tennis koptogini uzoqqa uloqtirish, yugurib kelib
   

30. 
    60 sm to'siqdan sakrash bo'yicha o4kaziladi.
    

3. 
   Mini-futbol
   

Jamoa tarkibida jami 10 kishi bo⁶ lib, shundan 8 nafar o^bg‘il bola sportchilar,

1. 
   nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat bo‘ladi.
   

0‘yinlar FIFA tomonidan tasdiqlangan “Mini futbol o‘yini qoidalari”ga asosan o4kaziladi.

6. 
   Birinchilik yuqori sinf o‘quvchilari uchun sportning futbol, basketbol, voleybol, gandbol, badminton va stol tennisi turlaridan o‘g‘il va qiz bolalar o‘rtasida besh bosqichda quyidagi tartibda har bir sinf kesimida alohida o‘tkaziladi:
   

birinchi - maktab bosqichi;
ikkinchi - maktablararo (zona) bosqich;
uchinchi - tuman (shahar) bosqichi;
to‘rtinchi - viloyat bosqichi;
beshinchi - Respublika (final) bosqichi.

1. 
   Futbol
   

Jamoa tarkibida jami 17 kishi bo‘lib, shundan 15 nafar o‘g⁴il bola sportchilar, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat bo‘ladi.
0‘yin vaqti 5-7-sinf o‘quvchilari uchun 2 taym x 30 daqiqadan,

8. 
   10-sinf o‘quvchilari uchun 2 taym x 35 daqiqadan iborat bo‘lib, taymlar orasidagi dam olish vaqti 10 daqiqani tashkil etadi. O^lyin mobaynida 4 nafar o‘yinchini almashtirishga ruxsat beriladi.
   

0‘yinlar FIFA tomonidan tasdiqlangan “Futbol o‘yini qoidalari”ga asosan o4kaziladi.

2. 
   Basketbol
   

Jamoa tarkibida jami 20 kishi bo‘lib, shundan 18 nafar (9 nafar o^il va 9 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat boMadi. Birinchilik Xalqaro basketbol federatsiyasi (FIBA) tomonidan tasdiqlangan qoidalarga asosan o‘tkaziladi.

3. 
   Voleybol
   

Jamoa tarkibida jami 20 kishi bo‘lib, shundan 18 nafar (9 nafar o^gil \a 9 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat boMadi. Birinchilik Xalqaro voleybol federatsiyasi (FIVB) tomonidan tasdiqlangan qoidalarga asosan o⁴tkaziladi.

4. 
   Gandbol
   

Jamoa tarkibida jami 20 kishi bo‘lib, shundan 18 nafar (9 nafar o‘g‘il va 9 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan




iborat bo'ladi. Birinchilik Xalqaro gandbol federatsiyasi tomonidan tasdiqlangan qoidalarga asosan o4kaziladi.

5. 
   Badminton
   

Jamoa tarkibida jami 6 kishi boTib, shundan 4 nafar (2 nafar o‘g‘il va 2 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat boiadi. Birinchilik Xalqaro badminton federatsiyasi (BVF) tomonidan tasdiqlangan qoidalarga asosan o‘tkaziladi.
Musobaqaning yakkalik bahslari olimpiya tizimida o‘tkaziladi. Uchrashuvlar uch partiyadan iborat bo4ib, 11 ochkogacha o‘ynaladi. Ikki partiyada g‘olib bo‘lgan sportchi g‘olib deb hisoblanadi.

6. 
   Stol tennisi
   

Jamoa tarkibida jami 4 kishi bo‘lib, shundan 2 nafar (1 nafar o‘g‘il va 1 nafar qiz bolalar) sportchi, 1 nafar murabbiy va 1 nafar hakam (vakil)dan iborat bo‘ladi. Birinchilik Xalqaro stol tennisi federatsiyasi tomonidan tasdiqlangan qoidalarga asosan barcha o‘rinlar aniqlangan holda o‘tkaziladi.
Birinchilikning yakkalik bahslari olimpiya tizimida o4kaziladi. Uchrashuvlar uch partiyadan iborat bo‘lib, har bir partiya 11 ochkogacha o‘ynaladi. Ikki partiyada g‘olib bo‘lgan sportchi g‘olib deb hisoblanadi.

6. 
   Belgilangan sinf o‘quvchilari tarkibidan maktablararo o‘tkaziladigan birinchilikda ishtirok etish uchun maktab jamoasi shakllantiriladi.
   
7. 
   Maktablararo birinchiliklar tuman (shahar)dagi bir-biriga yaqin masofada joylashgan umumiy o‘rta ta’lim maktablari o‘rtasida o4kaziladi. Tuman (shahar)lardagi mavjud umumiy o‘rta ta’lim maktablari soni asosida hududiy tashkiliy qo‘mita tomonidan guruhlar belgilanadi va tuman (shahar) bosqichida ishtirok etadigan jamoalar aniqlanadi.
   
8. 
   Birinchilikning har bir sport turi bo‘yicha hududlardan faqat 10-sinf o‘quvchilaridan iborat jamoalar Respublika (final) bosqichida ishtirok etadi.
   

Respublika (final) bosqichi o‘tkaziladigan hudud Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan belgilanadi.

3. 
   bob. Musobaqalarni o‘tkazish muddati, ishtirok etish shartlari
   

6. 
   Birinchilikning maktab va maktablararo bosqichi aprel oyida, tuman (shahar) hamda Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar bosqichi may oyida o4kaziladi.
   

Birinchilikning final bosqichi 2022-yil iyun oyida o‘tkaziladi.

6. 
   Birinchilikning barcha bosqichlarida sog‘lig‘ida tibbiy nuqsonlari bo‘lmagan, maxsus tayyorgarlikdan o‘tgan o‘quvchilar ishtirok etadilar.
   
7. 
   Maktablararo va tuman (shahar) bosqichlarida ishtirok etish uchun ta abnomalar birinchilik boshlanishidan kamida besh kun oldin hududiy tashkiliy qo‘mitaga taqdim etilishi lozim.
   

6. 
   Birinchilikda ishtirok etish uchun quyida ko‘rsatilgan hujjatlar rasmiylashtiriladi va hakamlar hay’atiga taqdim etiladi:
   

jamoa a’zolari to‘g‘risidagi ma’lumotlar aks ettirilgan 2 nusxada talabnoma (0‘zbekiston Respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirining 2018-yil 9-iyuldagi 10-mh-son buyrug‘i (ro‘yxat raqami 3065) bilan tasdiqlangan nizom ilovasidagi talabnoma shaklida);
ishtirokchining tug‘ilganlik haqidagi guvohnomasi nusxasi;
umumiy o‘rta ta’lim maktabi direktori imzosi bilan tasdiqlangan ma’lumotnoma (tug‘ilgan yil va sanasi ko‘rsatilgan holda fotosurati bilan);
sug‘urta polisi (ishtirokchining xohishiga ko‘ra).
Mazkur keltirilgan hujjatlarni to‘liq yoki qisman taqdim etmagan jamoalar musobaqalarga qo‘yilmaydi.

6. 
   Birinchilikda ishtirok etish uchun hujjatlar musobaqadan bir kun oldin hakamlar hay ’atiga taqdim etiladi.