Kelisholdi yollari soniga qarab uchastka bekatlarining bir yo‘llik, ikki yoilik va ko‘p yoilik turlari farqlanadi. Keladigan yo‘nalishlar soniga qarab uchastka bekatlari bir yoki ikki yo‘lli uchastkalarda joylashgan hamda uchta va undan ortiq yo‘nalishlar keladigan tugun uchastka bekatlarga bo‘linadi. Asosiy parklarining o‘zaro joylashuviga qarab bekatlar ko"ndalang, bo‘ylama va yarim bo‘ylama turdagi hamda yoiovchi inshootlari va yuk poyezdlari harakati parklari o‘zaro ketma-ket joylashgan uchastka bekatlari turlariga bolinadi. Poyezdlarning tortish xizmati tizimiga qarab yo‘nalishlardagi uchastka bekatlarida lokomotiv almashishi yoki lokomotiv brigada (haydovchi)lari almashishi hamda lokomotivlar ta’minoti bajari- lishi mumkin. Asosiy depoli bekatlarda, odatda, joriy ta’miriash yoki TO-3 xizmatini ko‘rsatish lozim boisa lokomotivlar brigadalari almashishi va qabul-jo‘natish yoilarida esa, lokomotiv ta’minoti bajar- ilishi mumkin. Bunday bekatlar rivojlanish bazasi, rivojlangan lokomotiv xo'jaligi, ta’miriash bazasi, texnikko‘rikvaeki pirov- ka deposi va zaruriy yoi tarmoqlariga ega boiadi. Aylanish deposi bor boigan bekatlarda barcha poyezd lokomotivlari almashtiriladi, TO-2 texnik xizmat va ta’minot bajariiadi. Lokomotivlarni almashtirish uchun ushbu bekatlar yugurik va berk yollarga, qabul-joliatish parklarining ta’minot va lokomotivlar turish yoli bilan qulay boglanishiga ega bolish kerak. Lokomotiv brigadalari (haydovchilari) almashadigan bekatlarda TO-1 texnik xizmati tranzit park yoilarida bajarilib, qo‘shimcha inshootlar ko‘rilmaydi. Ishlash sharoitlari bo‘yicha lokomotivlar ta’minoti bajariladigan boisa, u holda ta’minot ko‘rilmalari qabul-jo‘natish yoilarida yoki park strelka bo‘gizining maxsus yoilarida joylashishi mumkin. Uchastka bekatlarining chizmalari
Tugunsiz (неузловые) uchastka bekatlari yon yo‘nalish!ar qo'shilmaydigan magistral temir yoilarida joylashadi: tugunsiz uchastka bekatlarining asosiv chizmalarida saralash parki qabul- joliatish parklariga nisbatan tashqi tomondan joylashadi. Ayrim tugun uchastka bekatlarida saralash parki qabul-joiiatish park-
Yu'luvchi poyeitli larkihlarinitig У. Д tnrixh vo'ilari 1 а) Yuk hov/isi varianii Ml hovtisi 100
Juft mrzz. n 1 ‘
rasm. Bir yo‘llik liniyalarda uchastka bekatlarining chizmalari.
lari orasida joylashishi ham mumkin. Yangi bir yo‘llik temir yoilarda, odatda, uchastka bekatlari ko‘ndalang turda quriladi. rasmda bir yo‘llik temir yo‘Ida joylashgan koiidalang turdagi uchastka bekatining asosiy chizmasi keltirilgan.
Chizmada ikki park bo‘lib, bin yuk poyezdlarini ikki tomondan qabul qilish-jo‘natish umumiy parki va ikkinchisi manevr ishlari uchun ikki tortish yo‘li bo‘lgan saralash parki. Parklar orasida yotqizilgan o‘tish yo‘li almashadigan poyezd lokomotivlarini depo bilan bog‘lash uchun xizmat qiladi. 0‘tish yo‘li sutkalik poyezdlar harakati 18 juft- dan oshganda tavsiya etiladi, harakat kam bo‘lganda bosh yo‘l yoki birorta bo‘sh qabul-jo‘natish yo‘lidan foydalanish mumkin. Parkiarning davomida o‘ng tomonda ketma-ket lokomotiv xo‘jaligi joylashadi. Uzilgan lokomotiv uchun ta’minot ko‘rilmalari park bo‘g‘izidan keyin joylashadi. Tranzit poyezdlar lokomotivlari uchun ta’minot ko‘rilmalari qabul-jo‘natish yoilarida ham joylashishi mumkin. Yangi uchastka bekatlarida chizmada punktir bilan ko‘rsatilgan lokomotiv xo‘jaligining ta’miriash bazasi temir yo‘l liniyasi katta uzunlikda boigan hollarda poyezdlarga tortish xizmati turini tan- lash bilan asoslanishi mumkin. Yuk rayoni (YUR) saralash parkiga (S) yaqin yoki yoiovchi binosi tomonidan joylashishi mumkin. Saralash parki yaqinida joylashganda mahalliy vagonlarni saralash parkidan yuk rayoniga uzatish poyezdlarning tashkiliy harakat yollari va oiish yollari bilan kesishmaydi. Yoiovchi binosi tomonidan joylashgan boisa saralash parki vagonlarini olib o‘tish poyezdlarni qabul qilish va joiratish yoilarini kesib o‘tadi. Shuning uchun ushbu joylashuv ko‘rilish va foydalanish xarajatlarini hisobga olgan holda, texnik- iqtisodiy jihatdan asoslab tanlanadi. Agar mahalliy sharoitlar bo‘yicha yuk rayonini saralash parki- ning yonida A tomondan joylashtirishga to‘g‘ri kelsa, u holda yuk rayoni va uning yoHarming ulanishi bekat yoilarini kelajakda uzay- tirish imkoniyatini hisobga olgan holda uzoqlashtirilishi kerak. Bekat bo‘g‘izlarini loyihalashda saralash ishlarini A tomondan poyezdlar qabulidan ajratilgan holda bajarilishini ta’minlash, loko- motivni berk yolga berish-olishni ta’minlash, lokomotiv xo‘jaligi tomonidan esa poyezdlarni qabul qilish yoki jo‘natish bilan bir vaqtda lokomotivlami oiish yoii orqali yurishini va ikkinchi tortish yolida manevr harakatlarini bajarish imkoniyatlarini ham berishi kerak. Saralash parkining barcha yo‘llaridan yoki ayrim qismidan bosh yo‘lga ikki tomondan chiqish, yangi tuzilgan poyezdlarni to‘g'ridan-to‘g‘ri saralash parkidan jo‘natish imkonini beradi. Bir yoilik temir yoilarda bo‘ylama va yarim bo‘ylama turdagi uchastka bekatlarini qollashga asoslangan hollarda ruxsat etiladi.
