0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta'lim vazirligi 0‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Yoiovchi bekatlarida turist poyezdlariga xizmat ko‘rsatish. Yoiovchi bekatlarida keladigan turistik poyezdlar soniga qarab maxsus yollar, asfaltlangan past yoki baland platformalar, yoiovchi tonnellari, turistlar uchun maishiy imkoniyatlar (tele- fon, yuvinish joylari va sh.k.), vagon-restoran, yoritish va suv tarmoqlari va boshqalar barpo etiladi.
Turist poyezdlarining turar yo‘llari bekat turiga, uning sha­har hududida joylashuviga, tugunda texnik bekatning mavjudligi kabilarga qarab belgilanadi. Bunda turist poyezdlari qo‘yilgan joy- dan shaharga chiqish qulay va qisqa, poyezd vagonlariga qulay ta’minot va xizmat ko‘rsatish imkoniyatlari boiishi kerak. 0‘zbekistonda Toshkent va Samarqand temir yoi tugunlarida bunday sharoitlar barpo etilgan.

4. 
   Yoiovchi bekatlarining chizmalari
   

Berk turdagi yoiovchi bekatlari kamdan-kam katta shahar - larda, yoiovchi poyezdlari qatnovining oxirgi manzillarida (Moskva, Peterburg, Odessa, Olmaota va boshqaiar) shakllan- gan boiib, ularning rivojlanishi asosan tarixiy sharoitlar bilan bogliq, shahar ichkarisiga, ya’ni markaziga qarab kelayotgan yoki shahardan jo‘nab ketayotgan yolovchilar uchun bu katta qulayliklarga ega.
Berk turdagi yoiovchi bekatlarining asosiy kamchiliklari quyi- dagilardan iborat: olib ketuvchi yoiovchi poyezdlarida yo‘nalish o‘zgartirilishi va qo‘shimcha manevr harakatlarining (bagaj va pochta vagonlarning o‘rnini almashtirish) bajarilishi; bekatda yagona strelkali bo‘g‘izning o‘ta yuklanganligi (bekatdagi barcha harakatlar shu bo‘g‘izda bajariladi); poyezdlarning tashkiliy hara­kat va manevr harakati yoilarining o‘zaro kesishuvlari ko‘pligi; berk yollarga poyezd qabul qilish va manevr harakatlarida xavfsiz- likni ta’minlash uchun tezliklaming kamaytirilishi va sh.k. Hozirgi kunda berk turdagi bekatlami yangidan qurish uchun tavsiya etil- maydi.
Berk turdagi yoiovchi bekatlarining chizmalari asosiy inshoot- larining o‘zaro joylashuvi va ularning ixtisoslashishi asosida yuzaga keladi. QabuI-jo‘natish yoilarining va vokzal binosining o‘zaro joy­lashuviga qarab (12.3- rasm) berk turdagi yoiovchi bekatlari vokzal binosi ko‘ndalang, n va г ko‘rinishida, yollaming yon tomonida va yoi tepasida joylashgan ko‘riniShlarda boiishi mumkin.
Berk turdagi bekatlarning aksariyat qismida uzoqqa qatnovchi va shah aratrofi poyezdlari harakatining rayonlashishidir. Bunda shahar atrofi harakatlar bekat yoilarining bir rayonida tashkil etilsa, uzoqqa qatnovchi yoiovchi poyezdlar harakati boshqa ray-

12.3- rasm. Yoiovchi bekatlarida vokzal va qabuI-jo‘natish yoilarining joylashishi.



onda jamlanadi. Bunday ixtisoslashish, awalo, tarkiblarni or- tiqcha olib qo‘yishlami kamaytiradi, manevr harakatida kesishuv­lar kamayadi, yoiovchilar (ayniqsa, shaharatrof harakatida) doimiy olish yoilariga moslashadi. Bekatga kelish bosh yoilarining soni harakat turiari va miqdorlariga qarab 2,3 va 4 bosh yolli boiishi mumkin. Bunda bosh yollar har xil ^:xt.isoslnshishi mum­kin. 12.4- rasmda harakat miqdorlari katta boigan berk turdagi


12.4- rasm. Uzoqqa qatnovchi va shaharatrof poyezdlari harakati bosh yoilarda birlashtirilgan berk turdagi yoiovchi bekati:
/ — shahar at ref poyezdi yoilari; 2 — motor vagon seksiyalarning turish yoilari; 3 — t xnik bekat; 4— lokomotiv xo‘jaligi; 5— bagaj va pochta (qurilmalar' inshootlari; 6 — uzoqqa qatnovchi poyezdlar yoilari.



yoiovchi bekati tasvirlangan, unda uzoqqa qatnovchi va shahar atrofi poyezdlari harakati uchun bir juft bosh yo‘l ajratilgan bekatda shahar atrofi poyezdlariga moijallangan qabul-jo‘natish yoilarining uzunligi qisqa, uzoqqa qatnovchi harakat yoilari esa katta uzunlikda loyihalangan.