0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsuis ta’lim vazirligi g‘. Hojiahmedov, I. Yaxyayeva, M. Umarova, A. Usmonov sifat menejmenti

Uzoq muddatli shartnomalar. Davom etuvchi davr mobaynida yuqori sifatli mahsulotni ishlab chiqarishga zarurat paydo bo‘lganda ta’minotchi va iste molchini uzoq muddatli shartnomalar tuzish qiziqtiradi. Ta’minotchining bunday sharnomani imzolashga ehtiyoji yaqqol ko‘rinib turibdi. Yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishni ta’minlash uchun ta’minotchi katta miqdorda kapital qo‘yilmalarni kiritishi lozim.

Ta minotchilar sifatni boshqarishning zamonaviy tizimini yaratish uchun mablag'larini ayamasligi kerak. Boshqacha aytganda, sizning ta’minot- chilaringiz sizga yetkazib berilayotgan mahsulotlarini ishlab chiqarish bilan bog langan jarayonini sizdan kam bo‘lmagan darajada boshqarishlari kerak. Ta minotchilar bilan uzoq muddatli shartnomalar tuzishdan maqsad ^— sizning va ta minotchining korxonasida yoppasiga boshqariladigan ishlab chiqarish jarayonini yaratish.

Ta minotchining muayyan ishlab chiqarish dasturining yetarli muddat davom etishiga qat’iy ishonchi yordamida sifatni boshqarish tizimini yaratish uchun talab qilinadigan vaqt va mehnat sarfi bilan bog‘liq qiyinchiliklar yengib o‘tiladi. Ishlab chiqarish jarayonini loyihalash ustida buyurtmachi bilan hamkorlikda ishlagan ta’minotchilaming dastlabki xarajatlari sezilarli darajada katta bo'lgan raqobatchiga qarshi tura olmagan holatlar kam emas. Bunday vaziyatdan qutulishda ham ta’minotchi, ham iste’molchining qiziqish- larini himoyalovchi uzoq muddatli shartnomalarni tuzish zarur. Bunday shartnomalami imzolashdan oldin huquqiy maslahatdan o'tish kerak. Ba’zi bir nizoli vaziyatlarda uzoq muddatli shartnomalar tuzilmasligi mumkin.

Lekin ba’zida uzoq muddatli shartnomalarni imzolash ta’minotchining foydasiga bo'layotgani va buyurtmachi uchun to‘xtatib qo'yuvchi omil boMib tuyulishi mumkin. Uzoq muddatli shartnomalar doimiy erkin kelishuvlar olib borilishini ko'zlamaydi, ammo ularni tuzishda buyurtmachi ham muayyan ustunliklarga ega bo'ladi. Ko'p korxonalarda moddiy — texnik ta minot bo'limlari uzoq muddatli shartnomalar doirasida narxlarni o'z- o zidan pasaytirish va qaytadan kelishuvlarni olib borishni ta’minlovchi shartlarni ishlab chiqdilar. Hozirgi vaqtda imzolanayotgan shartnomalarda mahsulot tannarxini kamaytirishning imkoniyatlarini doimiy izlashni ко zlovchi holatlar inobatga olindi. Bu esa ham ta’minotchi, ham iste’molchi uchun manfaatli.

Uzoq muddatli shartnomalar ta’minotchiga qaytadan kelishuvlar olib borish, qayta jihozlash, xodimlarni qayta o'qitishga imkon beradi. Bunday shartnomalarning imzolanishi yangi mahsulot ishlab chiqishda uning dastlabki bosqichlaridayoq qatnashish imkoniyatini yaratadi. Bu buyurtmachiga ta minotchilaming imkoniyatlari va tajribasi bilan tanishish va loyihaga o'z vaqtida zarur o'zgartirishlarni kiritish hamda ta’minotchiga yakuniy ishlab chiqarish jarayoniga qo'yilgan talablami bilish va muddatida buyurtmalarni bajarishni boshlashga imkon berib, shu tarzda yangi mahsulot ishlab chiqarish muddatlarining qisqarishini ta’minlaydi.