0Raqamli texnologiya fakulteti 2-kurs talabalariga 4-semestr uchun «Falsafa» fanidan yakuniy nazorat savollari

Gipoteza 
–
 
yangi 
dalillarning 
mohiyatini 
tushuntiruvchi 
qonun 
mavjudligi 
haqidagi 
asosli 
taxmindir. 
Gipoteza 
olimlar 
tomonidan 
ilmiy 
muammoning  qo’yilishiga  sabab  bo’lgan  ilmiy  dalillarni 
taxminiy  tushuntirish  maqsadida  ilgari  suriladi.  Gipoteza 
tekshiriladigan  bo’
lishi  lozim,  u  empirik  tekshirish 
imkonini  beruvchi  oqibatlarga  olib  keladi.  Agar  bunday 
tekshirishning  iloji  bo’lmasa,  gipoteza  ilmiy  jihatdan 
asossiz hisoblanadi.  
Gipoteza  formal-mantiqiy  qarama-qarshiliklardan 
xoli  va  ichki  izchillikka  ega  bo’lishi  lozim.  Gipotezani 
baholash  mezonlaridan  biri 
–
  uning  mumkin  qadar 
ko’proq  ilmiy  dalildan  kelib  chiqadigan  oqibatlarni 
tushuntirish  qobiliyati.  Biroq  ilmiy  muammoni  qo’yi
sh 
bilan  bog’liq  dalillarni  tushuntiruvchi  gipotezani  ilmiy 
jihatdan asosli deb bo’lmaydi. 
 
Gipoteza  ilgari  ma’lum  bo’lmagan  narsalar  va 
hodisalarni, 
empirik 
tadqiqot 
jarayonida 
hali 
aniqlanmagan  yangi  ilmiy  dalillarning  paydo  bo’lishini 
bashorat  qiladi.  G
ipoteza  mumkin  qadar  sodda  bo’lishi 
lozim.  U  oz  sonli  asoslar  bilan  ko’p  sonli  hodisalarni 
tushuntiradi. Unda ilmiy dalillarni va gipotezaning o’zidan 
kelib  chiqadigan  oqibatlarni  tushuntirish  zarurati  bilan 
bog’liq  bo’lmagan  ortiqcha  farazlar  bo’lmasligi 
kerak. 
Gipoteza  qay  darajada  asosli  bo’lmasin,  u  nazariyaga 
aylanmaydi.  Shu  sababli  ilmiy  bilishning  navbatdagi 
bosqichi 
–
  gipotezaning  haqiqiyligini  asoslash  serqirra 
jarayon  bo’lib,  mazkur  gipotezadan  kelib  chiqadigan 
oqibatlarning mumkin qadar ko’prog’i
 
o’z tasdig’ini topishi 
lozimligini  nazarda  tutadi.  Shu  maqsadda  kuzatish  va 
eksperimentlar 
o’tkaziladi, 
olingan 
yangi 
dalillar 
gipotezadan kelib chiqadigan oqibatlar bilan taqqoslanadi. 
Empirik  darajada  qancha  ko’p  oqibatlar  o’z  tasdig’ini 
topgan  bo’lsa, 
ularning  boshqa  gipotezadan  kelib  chiqish 

---

ehtimoli shuncha kam bo’ladi. Gipotezaning eng ishonarli 
tasdig’i  –
  empirik  tadqiqot  jarayonida  gipotezada 
bashorat  qilingan  oqibatlarni  tasdiqlovchi  yangi  ilmiy 
dalillarning  aniqlanishidir.  Shunday  qilib,  har  tomonlama 
tekshirilgan  va  amalda  o’z  tasdig’ini  topgan  gipoteza 
nazariyaga aylanadi.  
 
57 
1 
1 
7 
Milliy  manfaatlarning  mafkuraviy  xavfsizlikni  ta’minlashnng 
usul va vositalari nimalar ? 
 
58 
1 
1 
7 
Jamiyat  sohalari va taraqqiyoti? 
59 
2 
1 
2 
Falsafaning  O‘zbekistonning  umumsayyoraviy  jarayonga  kirib 
borishi bilan bog‘liq vazifalari nimalardan iborat ? 
60 
1 
1 
7 
Madaniyatning funksiyalarini sanab bering ? 
61 
2 
1 
10 
Muammolar ko‘lamiga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi ? 
62 
3 
1 
8 
Antropogonezning teologik konsepsiyasini ta’riflab bering ? 
63 
1 
1 
8 
Globallashayotgan sohalarni sanab bering ? 
64 
1 
1 
12 
Sa’nat va uning estetik madaniyatni shakllantirishda tutgan o‘rni